چکیده:
به موازات گسترش اقتصاد دانش‌بنیان، آنچه میتواند موجب ایجاد مزیت رقابتی و افزایش قدرت رقابت‌پذیری در عرصه بین‌‌المللی شود، افزایش سطح پیچیدگی اقتصادی محصولات صادراتی است. از طرف دیگر، یکی از پیش‌نیازهای مهم ارتقاء پیچیدگی اقتصادی برخورداری از نیروی‌کار ماهر و آموزش‌دیده است. در این میان، کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته به دلیل فراهم کردن بسترهای مناسب برای استفاده از ظرفیت بالقوه سرمایه‌انسانی در بستر جهانیشدن و حصول به اقتصاد دانش‌بنیان، تبدیل به مقصد مهاجرت نخبگان (سرمایه‌انسانی) از کشورهایی شده‌اند که به دلایل مختلف در استفاده هدفمند از ظرفیت بالقوه سرمایه‌انسانی خود در جهت تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و تولید محصولات پیچیده موفق نبوده‌‌اند. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر مهاجرت نخبگان از کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی است. نتایج برآورد مدل با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم-یافته پویا (GMM) طی دوره زمانی 2019- 2010 نشان می‌دهد پیچیدگی اقتصادی در این کشورها رابطه مستقیم با مهاجرت نخبگان دارد. به عبارت بهتر، وضعیت نامساعد رتبه پیچیدگی اقتصادی این جوامع که بیانگر رخوت بازار عوامل تولید دانش‌بنیان نظیر سرمایه‌انسانی و نیروی کار ماهر است، به نوعی عامل ایجاد دافعه مغز به سمت کشور دارای پیچیدگی اقتصادی بالاست. به علاوه، متغیرهای تعیین‌کننده میزان تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و قدرت رقابت‌پذیری در عرصه تجارت بین‌الملل همچون؛ شاخص جهانیشدن، مخارج تحقیق‌و توسعه و شاخص‌های کیفیت نهادی رابطه معکوس با مهاجرت نخبگان به مقصد ایالات متحده آمریکا دارد.
As the knowledge-based economy expands, what can create a competitive advantage and increase international competitiveness is the increasing level of economic complexity of export products. On the other hand, one of the important prerequisites for promoting economic complexity is having a skilled and trained workforce. In the meantime, developed countries have become destinations for Brain Drain (migration of human capital) from countries that have not been successful in achieving a knowledge-based economy and producing complex products due to providing suitable conditions for using the potential of human capital in the context of globalization and achieving a knowledge-based economy. Therefore, the purpose of this study is to investigate the effect of economic complexity on Brain Drain from selected member countries of the Organization of Islamic Cooperation during the period 2010-2019 using the GMM (Generalized Moment of Method). The results of model estimation show that economic complexity in this regard is directly related to the brain drain. In other words, the unfavorable situation of the economic complexity of these societies, which indicates the sluggishness of the market of knowledge-based factors such as human capital and skilled labor, is a kind of repulsive factor to the country with high economic complexity. In addition, variables determining the realization of knowledge-based economy and competitiveness in the international trade such as; The Globalization Index, R&D Expenditure, and Institutional quality indicators inversely related to the rain drain to United States.
خلاصه ماشینی:
تأثیر پیچیدگی اقتصادی و جهانیشدن بر مهاجرت نخبگان در کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی ابوالفضل شاه آبادی * رقیه پوران ** 1 چکیده به موازات گسترش اقتصاد دانش بنیان ، آنچه میتواند موجب ایجاد مزیت رقـابتی و افـزایش قـدرت رقابـت پـذیری در عرصـه بـین المللـی شـود، افـزایش سـطح پیچیـدگی اقتصـادی محصولات صادراتی است .
مروری اجمالی بر پیشینه مطالعات تجربی مرتبط بـا مهـاجرت نخبگـان نشـان مـیدهـد مطالعات مذکور عمدتاً بر اثرگذاری رشد اقتصـادی (گرویـزارد و لـول ,Groizard and Lull) (٢٠٠٧ , ٢٠٠٦، بـین و همکـاران (٢٠٠٣ , ٢٠٠١ ,Beine et al)، شـاه آبـادی و پـوران (١٣٨٨ و ١٣٩٢)، رقابت پذیری (استریک (٢٠١٦) Oosterik ، مرکـز رقابـت پـذیری IMD World Talent (٢٠١٥) Report، کمـایو (٢٠٠٧,Kamau)) و کیفیـت نـوآوری (اوزگن و همکـاران Ozgen et) (٢٠١١,.
عده ای معتقدند رقابت پذیری از طریق فراهم کردن شرایط لازم برای فعالیت هـای نوآورانه نخبگان باعث کـاهش مهـاجرت نخبگـان خواهـد شـد (& Eggers ;٢٠١٦,Oosterik Lowell ;٢٠٠٦ ,Bartlett ;٢٠٠٧ ;Wadhwa &Lithan ;٢٠١٢,Hagel ٢٠٠١ ,Martin & ).
چنانچه به هر دلیل ، این تعامل ها و ارتباطات متقابل منجر به اسـتفاده از ظرفیت سرمایه انسانی در جهت پیچیدگی اقتصـادی نشـود، احتمـال مهـاجرت نخبگـان بـه کشورهای دارای پیچیدگی اقتصادی بالا و موفق در اقتصاد بنیان ، زیاد است .
در این مطالعه با هدف بررسی اثر پیچیدگی اقتصادی و جهانیشدن اقتصاد بـر مهـاجرت نخبگان ، داده های ترکیبی منتخبی از کشورهای عضو سـازمان همکـاری اسـلامی طـی دوره زمانی ٢٠١٩- ٢٠١٠ به روش گشتاورهای تعمیم یافته پویا مورد بررسـی قـرار گرفتـه اسـت .
(
, 
, 
)
