چکیده:
شریف رضی (د 406ﻫ) در یکی از خطبه های نهج البلاغه از دو نفر به نام های علاء بن زیاد حارثی در جایگاه شخصی متمول و عاصم بن زیاد حارثی به عنوان فردی زاهدپیشه نام برده‌است که توسط امام علی(ع) موعظه شده اند. در این مقاله براساس اخبار و گزارش های منابع تاریخی، رجالی، حدیثی و ادبی، محتوای خطبه و اشخاص نام‌برده در آن بررسی شده است. عاصم بن زیاد حارثی و علاء بن زیاد حارثی متمول، هر دو در تاریخ مجهول اند. شریف رضی، و متقدمین و متأخرین او علاء بن زیاد عدوی زاهد (د 94ﻫ) را با عاصم بن زیاد اشتباه گرفته اند؛ هم‌چنین شریف رضی و برخی به اشتباه به جای ربیع بن زیاد از علاء بن زیاد حارثی به عنوان فرد متمول نام برده اند. افزون بر این به نظر می‌رسد اصل خبر مربوط به حسن بصری باشد، اما در نهج البلاغه و سایر منابع به امام علی(ع) نسبت داده شده‌است.
Sharif Radi (d. 406 AH) has mentioned two people: ʿAlaa bin Ziyad Harithi as a wealthy person and ʿAasim bin Ziyad Harithi as an ascetic who have been preached by Imam ʿAli (AS) in one of the sermons of Nahj al-Balaghah. The present study has analyzed the content of the sermon and the persons mentioned in it based on the news and reports of historical, rijali, hadith and literary sources. ʿAasim Ibn Ziyad Harithi, and ʿAlaa Ibn Ziyad Harithi, are unknown in history, and Sharif Radi, and his predecessors and successors, have confused Ala Ibn Ziyad ʿAdavi (d. 94 AH) with ʿAasim Ibn Ziyad; Also, Sharif Radi and some others have mistakenly named ʿAlaa Ibn Ziyad Harithi, instead of Rabi Ibn Ziyad. In addition, it seems that the original report is related to Hasan al-Basri, but it is attributed to Imam ʿAli (AS) in Nahj al-Balaghah and other sources.
خلاصه ماشینی:
تأملی درباره اعلام خطبه ای از نهج البلاغه : علاء بن زیاد و عاصم بن زیاد 1 ۲ سیدحسن مهدیخانی سروجهانی استادیار گروه معارف اسلامی، واحد قزوین ، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین ، ایران چکیده شریف رضی (د ٤۰٦ه) در یکی از خطبه های نهج البلاغه از دو نفر به نامهای علاء بن زیاد حارثی در جایگاه شخصی متمول و عاصم بن زیاد حارثی به عنوان فردی زاهدپیشه نام برده است که توسط امام علی(ع) موعظه شده اند.
هرچند برخی در انتساب نهج البلاغه به سید رضی و انتساب محتوای آن به حضرت علی(ع) تردید کرده اند و به - ویژه آن را به برادر او سید مرتضی (۳٥٥-٤۳٦ه) نسبت داده اند (ابن خلکان، ۳/۳؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ١۲٤/۳؛ ابن حجر، لسان المیزان، ۲۲٤/٤)؛ اما بسیاری دیگر معتقدند که سید رضی این کتاب را جمع آوری کرده و هیچ کدام از خطبه ها و دیگر بخش های نهج البلاغه تألیف سید مرتضی نیست (شهرستانی و دیگران، ۱۱۵- ۱۲۵)؛ زیرا قبل از سید رضی دیگران نیز به خطبه ها و سخنان امام علی(ع) پرداخته بودند که احتمالا برخی از آنها منبع سید رضی نیز بوده است .
کلینی محتوای خبر را همانند ابن عبدربه نقل کرده و به جای علاء بن زیاد از ربیع بن زیاد اسم برده است ؛ با این تفاوت که وی به تیر خوردن و جراحت و درد ربیع و عیادت امام با او اشاره نکرده است ، بلکه فقط از شکایت ربیع از برادرش، عاصم که با عزلت گزینی سبب رنجش خانواده اش شده بود، سخن رانده است .
(
, 
, 
)
