چکیده:
محدودیت منابع مالی برای اجرای پروژههای اقتصادی به عنوان یکی از موانع رونق تولید و اشتغالزایی بهشمار میرود. از طرفی نقدینگی موجود در دست مردم میتواند منشأ آثار نامطلوب اقتصادی باشد؛ لذا هدایت این منابع به سمت تامین مالی تولید بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش به منظور کاراتر نمودن فرآیند تأمین منابع و با لحاظ ظرفیتهای بازار سرمایه به عنوان بستری برای تأمین مالی تولید و تجمیع سرمایههای مردمی، دو مولفه رفتار سرمایهگذاران (که در این پژوهش به عنوان کارگزاران اقتصادی شناخته میشوند) و ساختار بازار سرمایه مبتنی بر اصول، ضوابط و مقررات مورد واکاوی قرار گرفتهاست. با در نظرگرفتن سوگیریهای رفتاری به عنوان شاخص انحراف از انسان عقلایی موضوع اقتصاد متعارف، رابطه پنج سوگیری رویدادگرایی، زیانگریزی، فرااعتمادی، آشناگرایی و خوداسنادی با تصمیمات سرمایهگذاران بازار سرمایه، با روش معادلاتساختاری و با استفاده از نرم افزار Lisrel مورد آزمایش قرارگرفته است. نتایج نشان از رابطه معنیدار و مثبت فیمابین سوگیریهای رفتاری به عنوان متغیرهای مستقل و رفتار سرمایهگذاران به عنوان متغیر وابسته داشته و بیانگر این موضوع است که سرمایهگذاران تحت تأثیر این سوگیریها لزوماً عقلایی رفتار نمیکنند. در بخش دوم پژوهش، با توجه به متأثر بودن کنشهای اجتماعی- اقتصادی مردم ایران از آموزههای اسلامی از یکسو و ادبیات غنی اقتصاد و مالی اسلامی از سوی دیگر، در قالب یک پنل خبرگان و به روش نظریه پردازی دادهبنیاد، بازار سرمایه اسلامی به عنوان ساختار متناسب با کنش اقتصادی مردم ایران بررسی و پیشنهاد گردید.
Given the limited financial resources for the implementation of micro and macro projects، as well as the available liquidity that can be the source of adverse economic effects، the accumulation of public capital and the injection of these resources into the real sector of the economy can be very helpful. Therefore، in this research، in order to make the process of providing resources more efficient and taking in to account the capital market capacities as a platform for financing the production and consolidation of public capital، the investors’ behavior and the structure of the capital market was analyzed according to principles,regulations and rules; Because understanding the behavior of brokers can help policymakers and executives to improve or reform the existing structure. Accordingly، by explaining the reality of economic action of individuals from the perspective of behavioral economics، an attempt has been made to examine the appropriate structural model. Considering behavioral biases as an index of deviation from the rational man subject of conventional economics، the relationship between the five biases of eventism، loss avoidance، overconfidence، familiarity and self-documentation with the decisions of capital market brokers was examined through structural equation method and lisrel software.The results suggest a significant and positive relationship between behavioral biases as independent variables and investors' behavior as a dependent variable and indicate that brokers are not necessarily rational under the influence of these biases. In the second part of the study، by recognizing the behavior of the broker and considering the socio-economic actions of the Iranian people influenced by Islamic teachings on one hand، and the rich Islamic economic and financial literature on the other hand, Islamic capital market as a structure appropriate to the economic actions of Iranians based on a panel of experts and data-based theorizing method has been studied and proposed.
خلاصه ماشینی:
با درنظرگرفتن سوگيريهاي رفتاري به عنوان شاخص انحراف از انسان عقلايي موضوع اقتصاد متعارف ، رابطه پنج سوگيري رويدادگرايي، زيان گريزي، فرااعتمادي، آشناگرايي و خوداسنادي با تصميمات سرمايه گذاران بازار سرمايه ، با روش معادلات ساختاري و با استفاده از نرم افزار Lisrel مورد آزمايش قرارگرفته است .
٢. پژوهش هاي حوزه اقتصاد اسلامي در خصوص واقعيت رفتار اقتصادي انسان و تشريح عقلانيت در پرتو شناخت وحياني ضمير اقبال (٢٠٠٧ ,Zamir Iqbal) در مقاله خود به بيان تعريف ، اصول و مباني و همچنين ابزارهاي سيستم مالي اسلامي پرداخته است .
مرحله اول ، بررسي رابطه بين سوگيري هاي رفتاري و تصميمات سرمايه گذاري سرمايه گذاران در بورس اوراق بهادار بر اساس مفروضات اقتصاد رفتاري و با استفاده از روش معادلات ساختاري است .
در مرحله دوم و در قالب يک پنل خبرگان ، تناسب و سازگاري ساختار مالي اسلامي در بازار سرمايه با واقعيت رفتاري سرمايه گذاران با رويکرد نظريه پردازي داده بنياد مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است که مشروح مراحل به شرح ذيل خواهد آمد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: مراحل و روش تحقيق ١.
با توجه به رابطه معنيدار ميان سوگيريهاي رفتاري و تصميمات سرمايه گذاري سرمايه گذاران و با قبول مفروضات اقتصاد رفتاري و اثبات ناعقلانيت رفتاري منبعث از سوگيريهاي رفتاري، همچنين با پذيرش اين مفروض که نحوه طراحي اسلام در قلمرو نظام اقتصادي به نحوي است که با فروض ناعقلانيت ـ مطرح شده در اقتصاد رفتاري ـ سازگاري بيشتري دارد، بازار سرمايه اسلامي مبتني بر اصول و ضوابط اقتصادي اسلام ، به عنوان ساختار متناسب با واقعيت رفتاري مردم ايران بررسي و پيشنهاد گرديد.