چکیده:
اشیاء مفرغی لرستان از نظر نمادشناسی به چهار دسته تقسیم می شوند: نقوش حیوانی، نقوش گیاهی، نقوش انسانی و نقوش هندسی. تصویر گیلگمش نیز در میان نمادهای مورد استفاده اشیای مفرغی لرستان نیز دیده می شود. این نقش به صورهای مختلف و با هنرمندی و مهارت بیشتر ترسیم گردیده است و هرکدام دارای بار معنایی و مفهومی بوده که شناخت و مطالعه این اشیاء اعتقادات و باورهای مردمان آن دوره را آشکار می سازد. مقاله پیش رو به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته، در این مقاله، اشیایی انتخاب شده اند که تصویر آن ها از جهت نمادشناسی در راستای موضوع مورد مطالعه باشند. بنابراین سوال و مساله اصلی این پژوهش بدین صورت طرح می گردد؛ با توجه به پیشینه گفته شده در این مقاله حضور تصویر گیلگمش در آثار مفرغی لرستان، بین کاربرد نقش با فرهنگ مردم منطقه چه ارتباطی وجود دارد؟ نتایج پژوهش این گونه نشان می دهد که استفاده از نقش گیلگمش برگردن زنان و ارابه ها، بیانگر این موضوع است که مردم لرستان گیلگمش را خدا نمی دانستند، بلکه آن را طلسمی در برابر چشم زخم و نیروی شر می دانستند. مفرغ کاران لرستان در اشیای تزیینی و غیرتزیینی مورد استفاده خودشان از جمله در سرسنجاق ها و اشیاء نذری و حتی روی سلاح ها، نقش گیلگمش را به کار برده اند. رواج نقش گیلگمش برروی مفرغ های لرستان الهام گرفته از هنر بین النهرین و ایلام است و پس از ایلام در سایر نواحی لرستان نیز مورد پذیرش قرار گرفت و به مقام والایی در بین مفرغینه های لرستان دست یافت.
Lorestan bronze objects are symbolically divided into four categories:
animal motifs, plant motifs, human motifs and geometric motifs. The image
of Gilgamesh can also be seen among the symbols used in Lorestan bronze
objects. This role has been depicted in different forms with more artistry
and skill, and each of them has a semantic and conceptual burden that
reveals and studies these objects and reveals the beliefs of the people of
that period. The present article took a descriptive-analytical method using
library resources. In this article, objects have been selected whose images
are symbolically in line with the subject of study. Therefore, the main
question and issue of this research was posed as follows: According to the
background mentioned in this article, the presence of the image of
Gilgamesh in the bronze works of Lorestan, what is the relationship
between the use of the role and the culture of the people of the region? The
results showed that using the role of Gilgamesh to turn women and chariots
back indicates that the people of Lorestan did not consider Gilgamesh as a
god, but considered it as a spell against the source of wounds and the power
of evil. Lorestan bronze workers have used the role of Gilgamesh in the
decorative and non-decorative objects they used, including hairpins and
votive objects, and even on weapons. The role of Gilgamesh on Lorestan
bronzes is inspired by the art of Mesopotamia and Ilam, and after Ilam, it
was adopted in bronze objects of other areas of Lorestan.
خلاصه ماشینی:
بنابراين سؤال و مساله اصلي اين پژوهش بدين صورت طرح ميگردد؛ با توجه به پيشينۀ گفته شده در اين مقاله حضور تصوير گيلگمش در آثار مفرغي لرستان ، بين کاربرد نقش با فرهنگ مردم منطقه چه ارتباطي وجود دارد؟ نتايج پژوهش اين گونه نشان ميدهد که استفاده از نقش گيلگمش برگردن زنان و ارابه ها، بيانگر اين موضوع است که مردم لرستان گيلگمش را خدا نميدانستند، بلکه آن را طلسمي در برابر چشم زخم و نيروي شر ميدانستند.
رواج نقش گيلگمش برروي مفرغ هاي لرســتان الهام گرفته از هنر بين النهرين و ايلام است و پس از ايلام در ساير نواحي لرستان نيز مورد پذيرش قرار گرفت و به مقام والايي در بين مفرغينه هاي لرستان دست يافت .
منصورپور (١٣٩٧) در مقاله اي تحت عنوان «بررسـي نقش گيلگمش بر هنر مفرغ کاران لرسـتان » به چگونگي شکل گيري مفرغينه هاي لرستان و تأثير گيلگمش اسطوره بين النهرين ميپردازد.
گاهي نيز پيکر گيلگمش از اين مجموعه حذف و به نقش دو (همان : ٩٥) بت هايي که در قبور بردبال به دست آمده بيشتر از حيوانات وحشي به صـورت طبيعت گرايانه اسـتفاده شـده است (١٤ :٢٠٠٥,Overlaet).
ميتوان اين گونه بيان کرد که چون گيلگمش از هنر بين النهرين وارد هنر لرســتان شــده در بيشــتر مفرغينه هاي لرسـتان نماد گيلگمش وجود دارد، لگام اسـب نيز همان طلسـمي است که به گيلگمش داده شـد تا در سراسر جاويدان به عمر جاودانه دست يابد.
(
, 
, 
)
