چکیده:
امروزه بهره‌گیری از دانش بومی در برنامه‌ریزی توسعه روستایی مورد توجه برنامه‌ریزان، مدیران و جامعه شناسان قرار گرفته است. به طوری که دانش بومی به عنوان منبع ارزشمندی برای فرآیند زیست‌پذیری روستایی محسوب می‌شود. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل معیارهای موثر بر وضعیت آینده دانش بومی روستاییان در زیست‌پذیری مناطق روستایی (مورد مطالعه: روستاهای منطقه ۱۹ تهران)، می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت، کمی و به لحاظ هدف کاربردی-توسعه‌ای است. ابزار گردآوری اطلاعات (کتابخانه‌ای و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) می‌باشد. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش تحلیل ساختاری با استفاده از نرم افزارMIC MAC بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 15 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه مطالعات دانش بومی و زیست پذیری روستایی در شهر تهران که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. در این راستا پس از برگزاری جلسات اولیه، تعداد 44 متغیر در قالب 4 بعد کلی به عنوان متغیرهای اولیه شناسایی شدند. در نهایت 9 عامل (توانمندسازی، افزایش درآمد و پس انداز، کارآفرینی و اشتغال زایی گروهی و خانوادگی در مشاغل کشاورزی و دامداری، استفاده از کودهای حیوانی در تولیدات کشاورزی به جای کودهای شیمیایی و کاهش هزینه‌ها، همکاری و مشارکت اجتماعی درون گروهی و بین گروهی در بین اهالی روستا (برداشت محصول و ...)، ایجاد روحیه استقلال و خودکفایی در تولیدات، مقاوم سازی مساکن روستایی، مشورت با همسایگان و افراد فامیل و بستگان، همکاری و مشارکت با بنیاد مسکن در تهیه و اجرای طرح‌های‌هادی و کاهش هدر رفت محصولات زارعی و کشاورزی) به عنوان معیارهای کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده دانش بومی روستاییان در زیست پذیری مناطق روستایی منطقه 19 تهران انتخاب شدند.
Today, the use of indigenous knowledge in rural development planning has been considered by planners, managers and sociologists. So that indigenous knowledge is considered as a valuable resource for the process of rural livability. In this regard, the purpose of this study is to Analysis of effective criteria on the future status of indigenous knowledge of villagers in the livability of rural Areas (Case study: villages in Tehran's 19th region). The present research is descriptive-analytical in terms of research method and quantitative in terms of nature and applied-developmental in terms of purpose. It is a data collection tool, library and field (interview and questionnaire). Due to the nature of this research, the structural analysis method using MIC MAC software has been used. The statistical population of the present study includes 15 experts and experts in the field of indigenous knowledge and rural livability studies in Tehran who were selected using targeted sampling. In this regard, after holding initial meetings, 44 variables in the form of 4 general dimensions were identified as primary variables. Finally 9 factors (empowerment, Increase income and savings, Entrepreneurship and group and family job creation in agricultural and livestock jobs, Using animal manures instead of chemical fertilizers in agriculture and reducing costs, Cooperation and social participation within the group and between groups among the villagers (harvest, etc.), Creating a spirit of independence and self-sufficiency in productions, Rehabilitation of rural housing, Consult with neighbors and relatives, Cooperation and partnership with the Housing Foundation in the preparation and implementation of pilot projects and reduction of waste of agricultural products) they were selected as key criteria affecting the future status of indigenous knowledge of villagers in the livability of rural areas in Tehran's 19th district.
خلاصه ماشینی:
جدول ١- ابعاد و معیارهای مؤثر بر وضعیت آینده دانش بومی روستاییان در زیست پذیری بعد معیار وجود تنوع محصولات زراعی و باغی (گندم ، عدس ، نخود، جو و انگور) استفاده از کودهای حیوانی در تولیدات کشاورزی به جای کودهای شیمیایی و کاهش هزینه ها افزایش عملکرد باغات و مزارع تولید فراورده های لبنی و سایر مواد غذایی صرفه جویی در هزینه های اقتصادی و افزایش درآمد استفاده از فرآوریهای پشم ، مو و پوست دام های خود برای نیازهای خانواده کاهش هدر رفتن محصولات زارعی و کشاورزی و ایجاد درآمدزایی کارآفرینی و اشتغال زایی گروهی و خانوادگی در مشاغل کشاورزی و دامداری بهبود حاصلخیزی خاک مزارع دیم و آبی و افزایش راندمان آن ها توانمندسازی، افزایش درآمد و پس انداز حفظ فعالیت های صنایع روستایی و بهبود آن ها ایجاد روحیه استقلال و خودکفایی در تولیدات بهره گیری از آیین ها و رسومات گذشتگان اعتماد مردم به هم در روستا مشورت با همسایگان و افراد فامیل و بستگان همکاری و مشارکت اجتماعی درون گروهی و بین گروهی در بین اهالی روستا(برداشت محصول ) شرکت در مراسمات و عزاداریهای مذهبی افزایش گذشت ، صداقت ، امانتداری و کمک به هم روستاییها انسجام و پایبندی اهالی روستا به ارزش ها و فرهنگ نیاکان ارتقاء هویت و حس تعلق مکانی در روستا مشورت همگانی در حل مشکلات محیطی بعد معیار اعتقاد به باورهای دانش بومی مورد گیاهان دارویی (مرهم کردن زخم های پوستی) کاهش هزینه های درمانی به وسیله تولیدات گیاهی ارتقا جایگاه دانش بومی روستایی و ترکیب آن با دانش نو مقاوم سازی مساکن روستایی ارتقاء سیستم سرمایش و گرمایش مناسب مسکن دفع بهداشتی فاضلاب در مساکن استفاده از مصالح ساختمانی و معماری بومی و سازگار با محیط همکاری و مشارکت با بنیاد مسکن در تهیه و اجرای طرح هایهادی مدیریت کاربری اراضی توجه به ایجاد مراکز آموزشی، بهداشتی، فرهنگی جلب و جذب امکانات و خدمات خارج از روستا برای توسعه روستا از طریق روابط عمومی قوی با مراجع ذی ربط حغظ بافت های کالبدی با ارزش های معماری بالا در راستای رونق گردشگری مدیریت محلی در لایروبی کانال ها و نهرها انجام اقدات بومی برای مقابله با مخاطرات طبیعی مانند خشکسالی، سرمازدگی و سیل رعایت تقویم کشت و عملیات خاک ورزی بهبود حاصلخیزی خاک مزارع کشاورزی کاهش هدر رفت محصولات زارعی و کشاورزی کنترل و مبارزه با آفات انتخاب آگاهانه در نوع کشت محصول متناسب با زمین زراعی آگاهی در مورد پیامدهای مخرب استفاده از کودهای شیمیایی استفاده بهینه از منابع آب و ذخیرسازی آن حفاظت از منابع محیطی و حفظ گونه های متنوع زیستی توجه به جمع آوری و دفع فضولات دامی روستا شهر تهران در ٥١ درجه و ٦ دقیقه تا ٥١ درجه و ٣٨ دقیقه طول شرقی و ٣٥ درجه و ٣٤ دقیقه تا ٣٥ درجه و ٥١ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است و ارتفاع آن از سطح آب های آزاد بین ١٨٠٠ متر در شمال تا ١٢٠٠ متر در مرکز و ١٠٥٠ متر در جنوب متغیر است .
(
, 
, 
)
