چکیده:
در شکل پذیری و تحول سکونتگاه های روستایی، عوامل و نیروهای متفاوت و متنوعی نقش دارد که هرکدام از این عوامل و نیروها، تاثیرات مثبت یا منفی را می تواند ایجاد نماید. عوامل به نوعی متاثر از تعامل و ارتباط دو عرصه سکونتی شهر و روستا با یکدیگر هستند که امروزه بیشتر می توان شاهد تاثیر گسترش شهر بر روستاها بود. هدف این تحقیق بررسی تحولات فضایی و کالبدی گسترش روابط شهر بم با روستاهای پیرامون است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر جمع آوری داده‌های میدانی از طریق ابزار پرسشنامه است. روایی پرسشنامه از طریق نظرسنجی از نخبگان بررسی و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ با بیشتر از 75/ 0 تایید شد. جامعه آماری را جمعیت خانوارهای چهار روستای بیداران، خواجه عسگر، هزاران و حمزه ای بالغ بر 2248 خانوار تشکیل داده است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 250 خانوار تعیین شد. نتیجه نشان داد در میان روستاهای پیراشهری، روستای بیدران با 25 هکتار و روستای خواجه عسکر با 6 هکتار بیشترین و کمترین گسترش را داشته است. نزدیکی به شهر بم و تبدیل این روستاها به محل گذران اوقات فراغت و تعطیلات آخر هفته ازدلایل اصلی این گسترش است. نتیجه آزمون کای اسکوئر در سطح معناداری کمتر از 05/ 0 موید این بود که روستاهای پیراشهری از الگوی مسکن شهری تاثیرپذیری زیادی داشته است؛ این تغییرات معلول تغییر بافت کالبدی روستاها و سمت و سو یافتن آنها به سوی زندگی غیر مولد و مصرفی شهر است. همچنین نتیجه آزمون از تاثیر گسترش شهر بم در رونق ساخت و سازها در روستاهای پیراشهری مورد مطالعه اشاره دارد. گسترش خانه های دوم گردشگری در نتیجه روابط شهر و روستاهای پیرامون، از دیگر تحولات کالبدی-فضایی قابل مشاهده است و میزان مراجعه به شهر بم از سوی روستاهای پیراشهری در سطح معناداری کمتر از 05/ 0 نیز زیاد ارزیابی شده است.
Different factors and forces play a role in the formation and evolution of rural settlements, and each of these factors and forces can have positive or negative effects. But all these factors are somehow affected by the interaction and relationship between the two residential areas of the city and the village with each other that today we see more of the impact of urban development on villages. The purpose of this study is to investigate the spatial and physical developments of the development of relations between Bam city and periphery villages. The research method is descriptive-analytical and based on the collection of field data through a questionnaire. The validity of the elite questionnaire was examined and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha greater than 0.75. The statistical population consists of the population of families in the four villages of Bidaran, Khajeh Asgar, Hazaran and Hamzeh amounting to 2248 families. The sample size was determined based on Cochran's formula, 250 households. The result showed that among the urban villages, Bidran village with 25 hectares and Khajeh Askar village with 6 hectares had the highest and lowest expansion. Proximity to the city of Bam and turning these villages into places for leisure and weekends are the main reasons for this expansion. The result of Chi-square test at a significance level of less than 0.05 showed that Pirashahri villages had a great impact on the urban housing model. These changes are due to the change in the physical fabric of the villages and their orientation towards unproductive and consuming life in the city. The test result also indicates the impact of the expansion of Bam city on the construction boom in the studied villages of Pirashahri.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق چهار روستای بیدران ، خواجه عسگر، هراران و حمزه ای به عنوان روستاهای پیرامون شهر بم جهت سنجش روابط و تحولات فضایی-کالبدی مورد تاکید بوده است .
در مقابل روستای هراران به دلیل فاصله بیشتر و موقعیت استقرار نسبت به محلات شهری غرب شهر بم به علاوه وجود موانع طبیعی رودخانه پشت رود و ناهمواری های اطراف آن میان این روستا و شهر بم باعث الگوپذیری کمتر روستای حمزه ای نسبت به دیگر روستاهای پیراشهری مورد مطالعه از الگوی مسکن شهری شده است .
جدول ٤- آزمون فرضیه تاثیرپذیری روستاهای پیرامون از نظر رونق ساخت و ساز مسکن sig درجه آزادی میزان خی دو معیار Pearson Chi- 10/73 237 0/020 square بر اساس اطلاعات میدانی بدست آمده بیشترین و کمترین تعداد خانه های دوم شهری در روستاهای نمونه پیراشهری به ترتیب مربوط به روستاهای هراران و حمزه ای می باشد.
از آنجا که نتیجه آزمون کای اسکوئر برای فرضیه برابر با ٤ می باشد و از میزان ٧/٨٢ کمتر است ، لذا این فرضیه قابل قبول نمی باشد، بدین معنا که روستاهای پیراشهری از نظر تعداد خانه های دوم شهری تفاوت معنادار و چشم گیری ندارند.
جدول ٦- آزمون فرضیه تاثیرپذیری روستاهای پیرامون از نظر نظر خانه های دوم sig درجه آزادی میزان خی دو معیار Pearson Chi- 4/00 231 0/031 square مراجعه زیاد ساکنین روستاهای نمونه پیراشهری برای دسترسی به خدمات ، در هر روستا مورد بررسی قرار گرفته است .
(
, 
, 
)
