چکیده:
خداوند زمانها و مکان هایی را بهانه قرار داده است تا به بندگان محبت کند. فرصت میدهد که بنده اظهار پشیمانی و سپس تجدیـد پیمـان کنـد. زمان هـایی مثل شب های قدر، روز عرفه، روز جمعه و...، مکان هایی مثل کعبه، کربلا، عرفات، کوفه و.... یکی از این زمانها، بین طلوع فجر تا طلوع آفتـاب اسـت کـه بـه نـام «بین الطلوعین» شناخته میشود. اهمیت این زمان از آنجـا روشـن میشـود کـه خداوند برای آن مستحبات و مکروهاتی قرار داده است، در صورتی که اگر اهمیت نداشت، مانند بیشتر ساعات روز، نه عملی مستحب بـود و نـه لازم بـود از عملـی اجتناب شود. این مقاله بـه روش تحلیلـی، و بـا بیـان مسـتحبات (بیـدار مانـدن، خواندن دعاهای ماثور) و مکروهات (اشتغال بـه کسـب و کـار، آمیـزش، خوانـدن نافله های ابتدایی، خوابیدن) اهمیت این زمان را روشن میکند.
خلاصه ماشینی:
کليني به سند صحيح از حضرت صادق (عليه السلام ) نقل ميکند کـه در صبح حضرت امام زين العابدين (عليه السلام ) ميگفتند: «أبتدئ يومي هـذا بـين يدي نسياني و عجلتي بسم الله و ما شاء الله » (کليني، ١٣٦٧، ج ٢،ص ٥٢٣) ٥.
کليني به سند موثق از حضرت صادق (عليه السلام ) روايت کرده است کـه در صبح اين دعا را بخواند: «اللهم إني أعوذ بک من شر ما خلقت و ذرأت و بـرأت في بلادک لعبادک اللهم إنـي أسـألک بجلالـک و جمالـک و حلمـک و کرمـک ».
ما به بيان چند عمل مکروه در بـين الطلوعين خواهيم پرداخت : اول : خوابيدن در روايات اهل بيت (عليهم السلام )، خواب بين الطلوعين (که بـه آن خـواب غفلت ميگويند) بسيار مکروه است و در برابر آن ، بيدار ماندن در اين زمان ، بسيار تأکيد شده است .
(مجلسي، ١٤٠٣، ج ٧٦، ص ١٨٥) امام صادق (عليه السلام ) سخن پدربزرگشان را اين گونه تأکيد ميکند: فرشـتگان ، روزي فرزنـدان آدم را در هنگـام طلـوع فجـر (وقت اذان صبح ) تا طلوع خورشيد تقسيم ميکنند.
شـيخ صدوق از حسين بن يزيد روايت ميکند که امام جعفر صادق از پـدرانش (علـيهم السلام ) روايت ميکند که امير مؤمنان (عليه السلام ) در روايت مناهي (رواياتي که نهيهاي پيامبر در آن جمع شده است )، فرموده است : رسول خدا (صلي الله عليـه و آله ) از نماز هنگام طلوع فجر نهي کرده است (حر عاملي، ١٤٠٩، ج ٤، ص ٢٣٦).