چکیده:
پرسش‌گری از ویژگیهای بارز شعر نو است. عنصر پرسش در تشکیل بیشتر مضمونهای شعر نو شریک است و برای فهمیدن فکر و اهداف شاعران باید پرسشهای گوناگون آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این پژوهش، عنصر پرسش در شعر ایران (نیما) و عراق (نازکالملائکه) به‌عنوان دو نماینده از شاعران پیشرو شعر معاصر مقایسه و بررسی شده است. پرسش در شعر هر دو شاعر از کاربرد اصلی خود خارج شده و دستاویزی برای بیان احساسات و دیدگاه شاعران در مضمونهای مختلف اجتماعی و فلسفی می‌شود. این مقاله، ابعاد مختلف اندیشگانی و احساسی این شاعران را با استفاده از عنصر پرسش و چگونگی کاربست آن در فضای شعرشان بررسی می‌کند. همچنین پس از استخراج نمونه‌های شعری در مضمونهای مختلف، آنها را به‌شیوۀ توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکرد تطبیقی طبقه‌بندی و تحلیل کرده‌ایم. شعر شاعران منتخب تا حد شگفت‌انگیزی به‌خصوص در انتخاب پرسش به‌عنوان قالب، برای بیان تفکرات و احساسات خود شبیه هم است؛ مضمونهایی مانند (مرگ، عشق، تنبه به امور سیاسی، بیان اعتراض، نارضایتی و غیره) در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. پرسش در شعر «نیما و نازک» ابزاری برای ایجاد داستان در شعر و خلق ماجرا است. شاعران از طریق تکرار ادات سوال یا طرح پرسش تجاهل‌العارف یا از طریق استفاده از دو ادات استفهام در جمله (بیشتر در شعر نیما) بر ایدۀ خویش تاکید می‌کنند. از این‌رو نتایج حاصل از این پژوهش در بهبود فن ترجمه و مطالعه متون مذکور از منظر علم معانی می‌تواند مفید واقع شود.
Questioning is one of the hallmarks of the New Poem (Contemporary Poetry). The element of the question is common in more themes of the Contemporary Poetry, and in order to understand the thoughts and objectives of the poets, their various questions must be analyzed. In this research, the element of the question in the poems of Iran (Nima) and Iraq (Nazak Al-Malaek) as two representatives of the leading poets of contemporary poetry has been compared. The question in poetry of both poets comes out of its original use and provides an opportunity to express the feelings and views of poets in various social and philosophical themes. The main question of the paper is: how have been different aspects of the thinking and emotions of these poets reflected, using the element of question in poetry? To answer this question, the poetry of these two poets has been studied and analyzed in a descriptive-analytical way with a comparative approach. The poetry of the selected poets is surprisingly similar, especially in choosing a question as a template, to express their thoughts and feelings, such as (death, love, political affiliation, expression of protest and discontent, etc.). The question in Nima and Nazak poetry is a tool for making poetry story, as well as an emphasis on their thoughts and feelings. This emphasis can be seen through the repetition of the question words or the question of allegory, or with two question words in the sentence (only in Nima poetry). The results of this research can be used to improve the techniques of translating and studying these texts in terms of semantics.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله بررسي وجوه به کارگيري جملات پرسشي در بيان احساسات اين دو شاعر ذکر شده و بـه دنبال طغيان پرسش در شعر معاصر ـ ابزاري براي القاي اغراض ثانوي- در ايران و عراق آن دريافت ديدگاه آنها نسبت به موضوعات مختلف عصر خود، موضوعي جديد اسـت که با ذکر شاهد مثالهايي از شعر آنها مورد بررسي قرار گرفته است .
براي نمونه در شعر نيما: نيست آيا مرگ ، پس در اين جوشش / بهر او موحش ؟ (نيما، ١٣٩٥: ١٢٧) در شعر نازکالملائکه نيز چنين احساسي (خستگي از زندگي) وجود دارد: ولمــاذا نبقـي هنـا؟ أو لــم نــش بع ونضـجر ونـرو دون انتهـاء؟ 7 (نازکالملائکه ، ١٩٨٦: ٢/ ١٠٨) در پرسش تقريري شاعران بر درست بودن ديدگاه خود نسبت به زنـدگي، سـعي در گرفتن اقرار از مخاطب و جلب توجه دارند.
٤ـ٤ استفاده از دو ادات استفهام در شعر نيما جمله هاي پرسشي، با دو ادات استفهام وجود دارد مثال : چه بديد آيا که به خود لرزيد؟/ چه شآمه ديد؟ چه معما ديد؟ (نيما، ١٣٩٥: ١٢٥) در کتاب دستور زبان فارسي، خانلري به وجود دو ادات اسـتفهام در جملـۀ پرسشـي اشاره کرده است کلمۀ «آيا» در اول و کلمۀ پرسش در ضـمن جملـه بـا هـم مـيآينـد» (خانلري، ١٣٧٧: ١٠٧) در حاليکه در نازک چنين کاربردي وجود ندارد.
ايـن مثالهـا در شـعر نيمـا و نـازک ديـده ميشود مثال : أترانـــا کـــالزهر يقطفـــه الفـــلا ح فــي الفجــر شــاردا غيــر دار؟ 38 (نازکالملائکه ، ١٩٨٦: ١/ ٢٢٢) من ندانستم چـه شـد کـان روزگـار انــدک انــدک بــرد از مــن اختيــار (نيما، ١٣٩٥: ٢٣) نازک با شک از خود ميپرسد، اما در اشعار نيما به شکل جملۀ اخباري آمده است .
(
, 
, 
)
