چکیده:
مقالة حاضر برگرفته از یک پژوهش اکتشافیِ انجامشده در سال 1399 است که بر پایة نوعی روششناسی کیفی، به دنبال آن بوده تا تحلیلی از وضعیت فرهنگی و هنری استان سیستان و بلوچستان با تکیه بر نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها، و همچنین نیازها و خواستههای فرهنگی این استان، با تمرکز بر گسترش عدالت فرهنگی ارائه نماید. نتایج پژوهش مؤید آن است که از منظر 23 فعال و صاحبنظرِ مصاحبهشونده، استان سیستان و بلوچستان بهلحاظ فرهنگی از ضعفهایی اساسی مانند ضعف در زیرساختهای فرهنگی و هنری؛ عدم وجود وحدت نظر و رویه در حوزة فرهنگ و هنر؛ کمبود آگاهیهای فرهنگی و هنری، در کنار کمبود بازار عرضة محصولات این حوزه؛ عدم آشنایی و برخورداری از حقوق اولیه در این حوزه؛ و عدم حمایت شایسته از اهالی فرهنگ و هنر رنج میبرد. مهمترین نقاط قوّت استان نیز عبارتند از: پیشینة فرهنگی و تمدنی غنی؛ وجود تنوعات جغرافیایی و طبیعی؛ و وجود ظرفیتها و استعدادهای انسانی قابلتوجه. وجود قابلیتها و امکانات صدور عناصر فرهنگی و هنری، و وجود زیستبوم دانشبنیان و صنایع خلاق فرهنگی - هنری از جمله مهمترین فرصتهایی هستند که سیستان و بلوچستان میتواند بهلحاظ فرهنگی و هنری از آنها بهره گیرد. این در شرایطی است که بازاندیشی در گفتمانها و نگرشهای فرهنگی کلیشهای؛ سرمایهگذاری و حمایت از جوانان و فعالان حوزة فرهنگ و هنر؛ اهتمام به تقویت هنرستانها، کارگاههای تولید هنری و فعالیتهای محصولمحور؛ حمایت از تولیدکنندگان بومی محتوی نظیر آثار نمایشی و مستند؛ و انتخاب مدیران جهادی متعهد و متخصص از مهمترین خواستهها و نیازهای حوزة فرهنگ و هنر این استان است. با توجه به نتایج بهدستآمده، پیشنهاد میگردد ضمن جلب مشارکت واقعی شهروندان این استان، زیرساختهای فرهنگی - هنری و نیز فعالیت رسانههای جمعی و انجمنهای مربوطه در استان تقویت گردد.
The present article is taken from an exploratory research based on a qualitative methodology. It seeks to provide an analysis of the cultural status of Sistan and Baluchestan province based on its strengths and weaknesses, opportunities and threats, as well as the needs and cultural demands of this province. The results of the study confirm that mentioned province suffers from major weaknesses in the field of culture; Such as weakness in infrastructures, lack of unity of opinion and practice, lack of cultural and artistic awareness, lack of market for cultural and artistic products, and lack of support from artists. The most important strengths of the province are: rich cultural, the existence of geographical and natural diversity, the existence of significant human capacities and talents. Existence of capabilities and facilities for exporting cultural and artistic elements, and existence of knowledge-based ecosystem and creative cultural-artistic industries are among the most important opportunities that Sistan and Baluchestan province can take advantage of culturally and artistically. This is while rethinking in discourses and stereotyped attitudes, investing in and supporting youth and activists in the field of culture and art, strengthening art galleries and art production workshops and product-oriented activities, and supporting local content producers and the selection of committed and expert managers are the most important demands and needs of the field of culture and art of this province.
خلاصه ماشینی:
بنابراين ، مهم ترين پرسش هايي که چهارچوب اين پژوهش را شکل داده اند، عبارت بوده اند از اين که ١) ذينفعان و فعالان بومي حوزة فرهنگ و هنر، مهم ترين نقاط قوت و ضعف اين حوزه در استان سيستان و بلوچستان را چه مـيدانند؟ ٢) بر همين پايه ، چه فرصت هايي را ميتوان به منظور بهود وضعيت فرهنگي - هنري استان و ارتقاء شاخص هاي اين حوزه ، برجسته ساخـت ؟ ٣) و بنابراين ، مهم ترين نيازها و خواسته هايي که در اين زمينه مـيبايست مورد توجه قرار گيرد، کدام ها هستنـد؟ ٢.
مطالعۀ اسنادي در پژوهش مبناي اين مقاله ، نخست در احصاء مهم ترين چالش ها، فرصت ها و نيازهاي حوزة فرهنگ سيستان و بلوچستان از منظر گزارش ها و نيز تحقيقات قبلي، مورد استفاده قرار گرفته است ؛ پس از آن و به ويژه در ترسيم وضعيت فرهنگي- هنري استان در پرتو شاخص هاي آماري مربوطه ، از اين روش استفاده شده است .
عدم وجود وحدت نظر و رويه در حوزة فرهنگ و هنر به باور بسياري از مشارکت کنندگان پژوهش ، سليقه اي عمل کردن برخي از مردم و مديران سيستان و بلوچستان ، باعث شده هر شخص معيارهاي خود را در انجام کارهاي فرهنگي و هنري ملاک عمل قرار دهد و بنابراين ، شاهد وحدت نظر و رويه در اين امور نباشيم .