چکیده:
دولتها در شرایط اضطراری از تمام ظرفیتهای موجود، برای عبور از بحران ایجاده استفاده مینمایند. با حاکم شدن شرایط اضطراری ناشی از شیوع ویروس کرونا در اغلب کشورها، دولتها سعی کردند از ظرفیت نیروهای مسلح در مقابله با این ویروس استفاده نمایند. نیروهای مسلح در زمان صلح، به دلیل داشتن امکانات و توان استفاده از اقتدارات ویژه ازجمله واکنش سریع به بحرانها از طرق مهندسی و فناورانه و همچنین اعمال زور، مورد توجه دولتها برای عبور از حالت اضطراری میباشد. برای ورود نیروهای مسلح در مسائل غیرنظامی، قواعد و مقررات خاصی در کشورها برای جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت وجود دارد و این ورود باید تحت قواعد حقوقی قرار گیرد. در ایران برای مقابله با بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا، نیروهای مسلح ورود پیدا کردند. لذا این سؤال به وجود میآید که «ابعاد حضور نیروهای نظامی در شرایط اضطراری به ویژه در موضوع کرونا ویروس در ایران چیست؟» برای پاسخ به این پرسش با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی منابع حقوق ایران پرداخته شد. در پی شیوع ویروس کرونا، کشور در شرایط اضطراری قرار گرفته است و ضمن اینکه دولت مکلف است از توان نیروهای نظامی برای عبور از بحران استفاده نماید، برای ورود نیروهای مسلح قواعدی وجود دارد که مورد بررسی و تجارب سایر کشورها در این حوزه بیان شده است.
In emergencies, governments use all available capacities to get through the crisis. As emergencies caused by the coronavirus outbreak prevailed in most countries, governments tried to use the armed forces' capacity to fight the virus. In peacetime, the armed forces are of interest to governments in passing through a state of emergency due to their ability to use force. For the entry of the armed forces in civilian matters, there are certain rules and regulations in countries to prevent abuse of power, and this entry must be subject to the rules. In Iran, armed forces arrived to deal with the crisis caused by the coronavirus outbreak. Therefore, the question arises as to what are the dimensions of the presence of military forces in emergencies in Iran? In order to answer this question, iran's rights resources were investigated using descriptive-analytical method. In the wake of the coronavirus outbreak, the country is in a state of emergency, and while the government is obliged to use the military force's ability to get through the crisis, there are rules for the entry of the armed forces, which have been discussed and the experiences of other countries in this area.
خلاصه ماشینی:
در پـي شـيوع ويـروس کرونا، کشور در شرايط اضطراري قرار گرفته است و ضمن اينکه دولـت مکلـف اسـت از تـوان نيروهـاي نظامي براي عبور از بحران استفاده نمايد، براي ورود نيروهاي مسلح قواعدي وجود دارد که مورد بررسـي و تجارب ساير کشورها در اين حوزه بيان شده است .
پس از آن با بررسي ظرفيت هاي نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران ، امکان ورود نيروهـاي مسـلح در شرايط اضطراري بر اساس قانون اساسي و قوانين عادي مورد بحث قرار مـيگيـرد.
بر همين اسـاس کميسـيون اروپـايي بـراي مفهـوم اضـطرار چهـار ويژگـي را برميشمارد: ١- اضطرار عمومي بايد واقعي و قريب الوقوع باشـد؛ ٢- تـأثيرات آن بايـد تمامي ملت را فراگيرد؛ ٣- ادامه حيات سازمان يافته جامعه را مورد تهديد قرار دهد؛ ٤- بايد استثنايي باشد؛ به گونه ايکه اقدامات يا محدوديت هاي عـادي تجويزشـده از سـوي کنوانسيون در زمينه حفظ امنيت عمومي، سلامت عمومي و نظم عمومي، به طور واضح ناکـافي باشـد ( :The Greek Case: European Commission of Human Rights ١١٣.
٢. وضعيت نيروهاي مسلح در وضعيت هاي بحراني در قانون اساسي و قوانين و مقررات همان طور که بيان شد، ويروس کرونا باعث ايجاد شرايط اضطراري و بحراني در کشور شده است .
در شرايط شيوع ويروس کرونا که کشور نياز مبرمي به مساعدت بهداشتي و جهادي دارد، يکي از ظرفيت هاي مهمي که قانون اساسي فراهم نموده است ، استفاده از تـوان ارتـش در ايـن خصوص ميباشد.
Phelan AL, Katz R, Gostin LO.