چکیده:
تجارت و معاملات، حوزه ای است که رعایت اصول و بنیادهای اخلاقی در آن، مورد تاکید اسلام است و یکی از ارکان اصلی تضمین کننده ی ماندگاری زندگی اجتماعی و اقتصادی است. در نوشتار پیش رو، سعی شده است با استناد به احکام تجاری در اسلام، بررسی نصوص شرعی و واکاوی مصادیق فراوان کارکرد اخلاق در حقوق تجارت اسلامی، رابطه ی اصول و بنیادهای اخلاقی اسلام و حقوق تجارت، در سیاست تشریعی اسلام نمایان گردد و تفوق اصول و بنیادهای اخلاقی بر قواعد حقوقی، در روابط و معاملات تجاری، آشکار شود. از آنجا که هدف جستار حاضر، نمایان سازی ساختار اخلاقی حقوق تجارت اسلامی در بوته ی قانونگذاری اسلامی است، بیان تعارضات و رویکردهای مختلف مذاهب فقهی، در این تحقیق، ملحوظ نیست و اهمیت تجارت برای زندگی اجتماعی و دیدگاههای موجود درباره ی رابطه ی حقوق تجارت و اصول و بنیادهای اخلاقی با رویکرد به آموزههای حقوق اسلام تشریح می شود.
Trade and transactions is an area in which the observance of moral principles and foundations is emphasized by Islam and is one of the main pillars guaranteeing the sustainability of social and economic life. In the following article, an attempt has been made to show the relationship between the moral principles and foundations of Islam and business law in the legislative policy of Islam by referring to business rules in Islam, examining Shari'a texts and analyzing many examples of the function of ethics in Islamic business law. Ethical principles and foundations should be revealed over legal rules in business relationships and transactions. Since the purpose of this research is to present the ethical structure of Islamic business law in the context of Islamic legislation, it is not important to express the conflicts and approaches of different schools of jurisprudence in this research, and the importance of business for social life and the existing views about The relationship between business law and moral principles and foundations is explained by approaching the teachings of Islamic law.
خلاصه ماشینی:
در یکی از این روایات ، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ، به صفات اخلاقی نیکویی اشاره دارد که باید یک تاجر داشته باشد، چنین بیان میدارند: حلال ترین درآمد، درآمد تاجری است که دروغ نگوید، در امانت خیانت نکند، از قول خود عقب نشینی نکند، هتک نکند.
هرکس مال یتیم را بخورد از ضعف های یتیم مانند: بی حفاظی، بی سرپرستی و محجور بودن او سوء استفاده میکند و از چنین وضعیتی به نفع خود به صورت ظالمانه برداشت میکند؛ بنابر این ، چنین رویکردی، کاملاً ظالمانه و به دور از عدالت و انصاف است ؛ علاوه بر آیات متعددی که خوردن مال یتیم را حرام و ناپسند بیان میدارند ( نساء، ١٠؛ انعام ، ١٥٢ ) پیامبر خدا (ص ) در یکی از احادیث خود خوردن مال یتیم را جزو هفت گناه کبیره بر شمرده اند که موجب هلاکت انسان و جوامع میشود ( ١٧٧ ,٢٠٠٨ ,seko ).
عدالت ایجاب میکند که پرداخت بدهی به موقع صورت گیرد؛ در غیر این صورت ، حقوق طلبکار زیر پا گذاشته شده است و زندگی تجاری و اجتماعی طرف مورد کم لطفی واقع شده است ( ٣٠٧ ,١٩٩٦ ,karadavi ).
بخس ، یکی از انواع تقلب است ؛ به عبارت دیگر، بخس متوسل شدن به روش - های مختلف تقلب و سوء استفاده از ساده لوحی فروشنده ، برای خرید کالایی به قیمتی پایین تر از ارزش بازار آن است ( ١٠٤ ,١٩٨٨ ,kuneybi ) که در آیات شریف قرآن ، به شدت از آن ، نهی شده است و چنین تجارتی از دلایل هلاکت انسان ها نشان داده میشود ( هود، ٨٤ـ٨٥ ).