چکیده:
یکی از چالشهای اساسی بخش کشاورزی ایران، نوسانات قیمت محصولات کشاورزی است که نقش پررنگی را در اقتصاد ایفا میکند. با توجه به اهمیت نهادهها در بازار قیمت محصولات کشاورزی، هدف اصلی این مطالعه بررسی تجربی انتقال قیمت بازار نهادههای کشاورزی بر قیمت برخی محصولات کشاورزی (گوجهفرنگی، سیبزمینی و پیاز) با استفاده از الگوی خود توضیح مارکوف-سوئیچینگ و داده های فصلی در سالهای 1397-1370 میباشد. ابتدا با بررسی آزمون BDS، الگوی استخراج شده از روش مارکوف-سوئیچینگ نسبت به مدل خطی مناسبتر نشان داده شد. نتایج مدل مارکوف-سوئیچینگ نشان داد شاخص قیمت محصولات به دو رژیم نرخ رشد قیمتی پایین و بالا طبقه بندی شده است و قیمت نهادههای بذر، کود شیمیایی و سموم شیمیایی در دو رژیم بر روی قیمت محصولات گوجهفرنگی، سیبزمینی و پیاز تاثیرگذارند. نتایج براورد مدل بیانگر وجود تفاوت معناداری میان ضرایب متغیرهای هر رژیم بود که این مهم نشانهای از نامتقارن بودن انتقال قیمت نهادهها به بازار قیمت محصولات منتخب است. همچنین احتمال پایداری رژیم دوم برای هر سه محصول بالاتر براورد شده است. از این رو، براساس نامتقارن بودن انتقال قیمت در این بازار، توصیه مهم سیاستی مطالعه حاضر آن است که سیاستگذاران اقتصادی به منظور ایجاد ثبات قیمت، بایستی به ساماندهی بازار تقاضای نهادهها و سیاستهای تثبیت قیمت در بازار نهادههای کود شیمیایی، سم و بذر و نظارت بیشتر سازمانهای ذیربط بر سیاستهای واردات نهادههای کشاورزی و نحوه عرضه و توزیع آنها توجه ویژهای داشته باشند و عدم تقارن در قیمت بازار محصولات کشاورزی مورد مطالعه را در سیاستها و برنامهریزی های خود مدنظر قرار دهند.
The main purpose of this study is to examine the transfer price of agricultural inputs to the prices of some agricultural commodities (tomatoes, potatoes, and onions) using Markov-switching model and quarterly data in the years 1991-2018. The results of BDS test showed the Markov-switching model is more suitable than the linear model. Also, it showed the price index of agricultural commodities are classified into two regimes called low price growth rate regime and high price growth rates regime. The main results showed that there is a significant difference between the coefficients of variables of each regime, which is important sign that the mechanism of transfer price of input to the selected agricultural commodities price is asymmetric. The prices of seeds, fertilizers, and pesticides have impacted agricultural commodities price. Also, for all three product the Probability of stability in the second regime is higher. Therefore, based on the asymmetry of price transfer in this market, an important policy recommendation of this study is that economic policymakers to stabilize prices should take appropriate plan to monitor the supply and storage of agricultural inputs. In addition, they should consider asymmetry transfer price in their policies and plans in the agricultural market.
خلاصه ماشینی:
نتایج مدل مارکوف -سوئیچینگ نشان داد شاخص قیمت محصول ها به دو رژیم نرخ رشد قیمتی پایین و بالا طبقه بندی شده است و قیمت نهاده های بذر، کود شیمیایی و سم های شیمیایی در دو رژیم بر روی قیمت محصول های گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز تاثیرگذارند.
(به تصویر صفحه رجوع شود) منبع : وزارت جهاد کشاورزی ١٣٩٩ نمودار (١) روند تغییرپذیریهای میانگین قیمت واقعی ١ محصول ها در سال های زراعی ٩٧-١٣٧٥ در ایران Figure (1) Changes in average real price of products over by crop years 1996-2018 in Iran ١ برای اینکه بتوان تغییرپذیریهای قیمت کالا نشات گرفته از عرضه و تقاضای محصول را تحلیل نمود لازم است اثرگذاری تورم حذف شود.
همچنین با توجه به اینکه سیاست آزادسازی قیمت نهاده های کشاورزی (کود شیمیایی، سم و بذر) از سال ها پیش آغاز شده است بنابراین بررسی موضوع انتقال قیمت نهاده های ضروری تولید محصول های گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز شامل کود شیمیایی، سم و بذر اهمیت ویژه ای پیدا میکند.
اما بررسیهای داخلی انجام شده در زمینه بازار نهاده در حوزه کشاورزی بیشتر در زیر مجموعه دام و طیور صورت گرفته است و تنها (٢٠١٧) Afsharmanesh &Moradi به بررسی تاثیر تکانه (شوک) قیمتی نهاده های مورد استفاده در تولید ذرت دانه ای شامل زمین ، کود، نیرویکار، بذر و سم در دوره زمانی ١٣٩٠-١٣٧٨ برای ١٦ استان کشور با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری با داده های تابلویی ١ (PVAR) پرداختند.