چکیده:
هدف: تحلیل راهبردی وضع کنونی کتابخانه ملی ایران در قالب "بازاریابی- قیمت و مکان" و ارائه راهبردهای پیشنهادی مبتنی بر ماتریس سوات است. روش/ رویکرد پژوهش: از نوع پژوهشهای آمیخته است. با مصاحبه با 13 نفر از کارمندان باسابقه و متخصص کتابخانه و استفاده از روش تحلیل محتوا، مولفههای سوات استخراج گردید. سپس بهوسیله پرسشنامه و رتبهبندی مولفهها و با استفاده از ماتریس ارزیابی موقعیت راهبردی، وضعیت راهبردی کتابخانه در مقولههای قیمت و مکان تعیین و راهبردهای "قوت – فرصت"، "قوت – تهدید"، "ضعف – فرصت"، و "ضعف – تهدید" ارائه شد. یافتهها: کتابخانه ملی ایران در مقوله قیمت، در موقعیت رقابتی و در مقوله مکان در موقعیت تهاجمی قرار دارد. نتیجهگیری: مهمترین راهبردهای ارائهشده عبارتاند از: ارتقای ظرفیتهای درآمدی کتابخانه، افزایش قابلیتهای تجاریسازی تولیدات کتابخانه، مناسبسازی برنامهریزیهای مالی و بودجهای، ترسیم درست قوانین حق مولف، تقویت محتوای برخط، تقویت نظام اطلاعرسانی، ارتقای خدمات و کانالهای تعاملی، غنی کردن فضای اطراف کتابخانه از مراکز علمی، تقویت چهره پژوهشی، ارائه همکاریهای اطلاعاتی و خدماتی برخط، تقویت قابلیتهای فضاسازی، و اتخاذ تدابیر امنیتی در اطراف کتابخانه.
Purpose: Strategic analysis of the current situation of National Library of Iran (NLI) in the frame of "price and place marketing" and proposing suggested strategies based on SWOT matrix. Methodology: Mixed methodology is used. Through interviewing 13 skilled and experienced staff of library and employing content analysis, SWOT components were obtained. Library strategic position regarding price and place then has been specified using questionnaire, ranking of elements and employing Strategic Position and Action Evaluation Matrix. Four strategies of SO, ST, WO and WT also were provided. Results: NLI is in competitive position regarding price and in agressive position considering place. Conclusion: The most important startegies are: promote library income potential, emphasis on commercial aspects of library products, appropriate financial planning, pass a proper copyright law, support online content and information system, promote interactive services, enrich library sorroundings by scientific centers, strengthen the research position of the library, online information cooperation, creating spaces and make security arrangements throughout the library.
خلاصه ماشینی:
بصیریان جهرمی (۱۳۸۷) در پژوهش خود بیان داشته است که پذیرش و به کارگیری اصول بازاریابی در کتابخانه های دانشگاهی با توجه به رقابتی شدن هر چه بیشتر محیط، همچنین افزایش هزینهها و کاهش بودجه این مراکز به امری ناگزیر در عصر حاضر تبدیل شده است که توجه ویژه کتابداران و مدیران اطلاعاتی را به این موضوع بیش از پیش ضروری میسازد نصیری (۱۳۸۸) در پژوهشی اظهار داشت که کتابخانه ملی ایران گامهای اولیه را در جهت اجرای بازاریابی اطلاعات برداشته و تشکیلات اداری مرتبط با این بخش را ایجاد کرده است؛ با این حال میان عناصر بازاریابی هیچ ترکیب منسجمی به عنوان آمیخته بازاریابی وجود نداشت.
جدول ۲ مؤلفه های قیمت / فرصت و تهدید قیمت فرصت درآمدهای غیر مستقیم کتابخانه از طریق ارائه خدمات مشاوره ای و تخصصی کتابخانه ای به مراکز کتابداری کشور، امحاء منابع و مبادلات منابع کسب درآمد از ناحیه امکانات و ظرفیتهای سازمان مانند برگزاری کارگاههای آموزشی برای افراد خارج سازمان چاپ مقالات پژوهشی پژوهشگران در مجلات پژوهشی خود اجاره دادن سالنهای همایش و سخنرانیها ارائه خدمات دیجیتال به متقاضیان امکان تجاری سازی تولیدات کتابخانه ای قیمت تهدید برخورداری از مشکلات اقتصادی به علت ثبات نسبی بودجه در مقابل هزینههای فزاینده خدمات و منابع بی ثباتی اقتصاد ،کشور و افزایش هزینههای ارائه خدمات به کاربران بالا بودن هزینههای تهیه منابع به خصوص منابع خاص مانند) نسخ خطی و عدم تطابق آن با بودجه و درآمدهای سازمان عدم تدوین قوانین حق مؤلف منسجم برای فروش منابع پژوهشی نبود فرهنگ ارائه هزینه منابع اطلاعاتی در جامعه برای تعیین موقعیت راهبردی کتابخانه ملی ایران از ماتریس ارزیابی عوامل درونی و ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی استفاده شده است در ستون اول ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی که جداگانه ترسیم شدند عنوان عوامل از حیث قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدها درج گردید.