چکیده:
هدف: بررسی فرایند تحلیل موضوعی کتابها در کتابخانه ملی، شناسایی، و تحلیل عوامل مؤثر بر این فرایند با استفاده از دیدگاههای متخصصان و پیشکسوتان حوزه مستندسازی موضوعی. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، بهلحاظ هدف کیفی و از نوع کاربردی است. دادهها با انجام مصاحبههای باز و عمیق با ۹ نفر از متخصصان و پیشکسوتان مستند موضوعی که با روش هدفمند و نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدهاند گردآوری شده است. برای تحلیل دادهها با استفاده از نظریه زمینهای در سه مرحله مباحث طرحشده توسط مصاحبهشوندگان رمزگذاری و مقولهبندی شده است. یافتهها: تواناییها و ویژگیهای شخصی کارشناسان تحلیل موضوعی اهمیت زیادی دارد. رعایت قواعد و اصول مهمی چون اختصاص وقت کافی در بررسی و تحلیل، مشاوره با پدیدآوران و صاحبنظران مطلع از موضوع کتاب، مراجعه به منبع اصلی اثر و غیره باید همواره مد نظر تحلیلگر موضوعی قرار گیرد. فشار کاری، شرایط فیزیکی محل کار، تعامل همکاران در تصمیمگیریهای موضوعی، و مدیریت بهینه دورکاری نیز تأثیر شایانی در تحلیل موضوعی دارد. بازآموزی و افزایش تواناییهای کارشناسان در کنار بهبود شرایط کاری، نظارت دقیق بر فرایند فهرستنویسی و مستندسازی مورد تأکید متخصصان بوده است. نتیجهگیری: ویژگیها و قابلیتهای شخصی کارشناسان، مدیریت گروههای مستندسازی و فهرستنویسی، شرایط کاری و مدونسازی قواعد و اصول تحلیل موضوع منابع در دسترس تأثیر بهسزایی بر کیفیت فرایند تحلیل موضوعی دارد و سبب تضمین اعتبار و صحت کتابشناسی ملی و بانک مستند سرعنوانهای موضوعی میگردد.
Purpose: To explore the process of subject analysis of books in National Library of Iran (NLI) and identify the effective factors based on viewpoints of catalogers and authority contol experts. Methodology: The research approach is qualitative. Nine experts were selected using snowball sampling and interviewed. Grounded theory used for data analysis in three stages coding. Results: Personal ability and qualification of experts is a major significance. Some important guidelines must be considered such as spending a reasonable amount of time for analysis, consulting authors or experts familiar with the subject and referring to the original source. Some effective factors in subject analysis are workload, the physical situation of work place, interaction between colleagues and the satisfactory management of teleworking. Experts emphasized on retraining and promoting experts' abilities, improving work situation and careful supervision on catalogers and authority control experts. Conclusion: Some of the factors that influence subject analysis quality and promote the national catalog and subject heading validity are individual qualifications, the management of cataloging and authority control teams, work situation and writing down guidelines and rules for subject analysis of accessible documents.
خلاصه ماشینی:
یافته ها تواناییها و ویژگیهای شخصی کارشناسان تحلیل موضوعی اهمیت زیادی دارد رعایت قواعد و اصول مهمی چون اختصاص وقت کافی در بررسی و تحلیل مشاوره با پدیدآوران و صاحب نظران مطلع از موضوع ،کتاب مراجعه به منبع اصلی اثر و غیره باید همواره مد نظر تحلیلگر موضوعی قرار گیرد فشار کاری شرایط فیزیکی محل کار، تعامل همکاران در تصمیم گیریهای موضوعی و مدیریت بهینه دورکاری نیز تأثیر شایانی در تحلیل موضوعی دارد بازآموزی و افزایش تواناییهای کارشناسان در کنار بهبود شرایط کاری نظارت دقیق بر فرایند فهرست نویسی و مستندسازی مورد تأکید متخصصان بوده است.
. ۴ پیوستگی و انسجام موضوعی در این روش فرد سعی میکند آنچه که یک اثر را از نظر موضوع منسجم میسازد و ارتباط موضوعی را نشان میدهد در نظر گیرد و به عنوان موضوعی عینی و منسجم ارائه کند (پوراحمد و حسنی، ۱۳۸۶، یکی از مهمترین مسائل ذخیره و بازیابی اطلاعات در رشته کتابداری و اطلاع رسانی سازماندهی است که پیوسته از گذشته تا امروز که فناوریهای نوین حضور قطعی دارند مطرح بوده است؛ و از جلوههای شناخته شده آن نیز فهرستهاست که در کتابخانه ها به صورت فهرست برگه، و در نظامهای پیوسته بازیابی اطلاعات به صورت پیشینه کتاب شناختی مورد استفاده کاربران قرار میگیرد نشاط، ۱۳۸۳ ب ص.