چکیده:
زمینه و هدف: از ویژگیهای شعر مذهبی در ادبیات معاصر آمیختگی با مفاهیم انتقادی تعلیمی، همسو با تحولات سیاسی اجتماعی جامعه است. در این مقاله، اشعار منقبتی، که شاعران در وصف ائمۀ معصومین سروده اند، با هدف بررسی مفاهیم انتقادی تعلیمی بررسی شده است.
روش مطالعه: روش گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و فیشبرداری است و نگارش مقاله به روش توصیفی تحلیلی خواهد بود. جامعۀ آماری تحقیق، اشعار شاعران برجستۀ معاصر از دورۀ مشروطه تا بعد از انقلاب اسلامی است که بخشی از مضامین شعری آنها، منقبت سرایی برای ائمۀ معصومین است.
یافته ها: شاعران از شعر مذهبی با موضوع وصف ائمۀ اطهار بعنوان بستری مناسب برای بازگویی مفاهیم انتقادی تعلیمی استفاده کرده اند و درصدد انتقاد برای اصلاح جامعه، تعلیم و اخلاق گرایی مخاطب برآمده اند. انتقاد از نا بسامانی جامعه و توصیه به اصلاح امور با تکیه بر آموزه های دینی، انتقاد از بی ارزش شدن دین در جامعه، عرفان گرایی، توصیه به مقاومت و پایداری دربرابر استبداد و استعمار، ارادت به ائمه، مددخواهی از ائمه برای گشایش مشکلات شخصی، حل مشکلات جامعه و آزادی قدس، فلسطین و بیداری جهان اسلام از دغدغه های فکری شاعران در منقبت سرایی است.
نتیجه گیری: شاعران معاصر به شعر منقبتی، تنها بعنوان منقبت و مرثیۀ ائمۀ معصومین ننگریسته اند، بلکه بعنوان بستر فرهنگی برای انتقاد از اخلاق مردم، بیتدبیری حاکمان، اصلاح امور مملکت، پایداری و مقاومت دربرابر استبداد و استعمار، دعوت به مبارزه، امیدواری به گشایش امور و جهان اسلام استفاده کرده اند.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: One of the characteristics of religious poetry in contemporary literature is containing critical-instructive tenors conforming to the political and social evolutions, viewed from Constitutionalism era up to the Islamic Revolution in Iran in this article, Manqabati poems written by poets describing the Imams of the Infallibles have been studied with the aim of examining critical educational concepts.
METHODOLOGY: The method for data collection was using library and index cards and data analysis was descriptive and analytic. The content of analysis was selected from the eulogies of the poets from Constitutionalism era up to the Islamic Revolution in Iran.
FINDINGS: Findings of the study revealed that the poets used the religious poems as a basis for demonstrating critical-instructive concepts in order to reform the society and instruct and moralize the readers and audiences. Criticizing the disorders of society, recommending the correction of the affairs relying on the religious instructions, criticizing the demeaning of religion in the society, Gnosticism, recommending the resistance and being faithful against absolutism and colonialism, devotion to Immams, seeking help from Immams to solve personal and social problems, freedom to Qods and Palestine, and awakening the Islamic World are the concerns of panegyric poets.
CONCLUSION: Contemporary panegyric poets do not see eulogies as just praising and lamentation of Innocent Immams. They made this type of poem for criticizing people's morals, the rulers' imprudence, correcting the affairs of nation, resistance and being faithful against absolutism and colonialism, inviting to campaign and hopefulness of relief of problems.
خلاصه ماشینی:
نتيجه گيري: شاعران معاصر به شعر منقبتي، تنها بعنوان منقبت و مرثيۀ ائمۀ معصومين ننگريسته اند، بلکه بعنوان بستر فرهنگي براي انتقاد از اخلاق مردم ، بيتدبيري حاکمان ، اصلاح امور مملکت ، پايداري و مقاومت دربرابر استبداد و استعمار، دعوت به مبارزه ، اميدواري به گشايش امور و جهان اسلام استفاده کرده اند.
com ORIGINAL RESEARCH ARTICLE An inquiry of critical-instructive tenors in contemporary religious (Case study: poems in the Virtues of the Infallible Imams) A.
ABSTRACT BACKGROUND AND OBJECTIVES: One of the characteristics of religious poetry in contemporary literature is containing critical-instructive tenors conforming to the political and social evolutions, viewed from Constitutionalism era up to the Islamic Revolution in Iran in this article, Manqabati poems written by poets describing the Imams of the Infallibles have been studied with the aim of examining critical educational concepts.
نکتۀ قابل بيان اين است که در منقبت گويي شاعران از ائمۀ معصومين ، علاوه بر مدح و مرثيه ، اهداف ديگري ديده ميشود و شاعران آن را دستاويزي براي بيان انديشه هاي انتقادي اخلاقي قرار داده اند و در واقع نوعي ادب تعليمي را ميتوان از اين اشعار استخراج کرد.
در اين مقاله با نگاهي به اشعار ديني در ادبيات معاصر با محوريت موضوعي منقبت ائمۀ معصومين ، سعي شده است نمونه هايي از اشعار شاعران برجستۀ دوره هاي مشروطه ، پهلوي و انقلاب اسلامي در ارتباط با انديشه هاي انتقادي اخلاقي بررسي شود.
در ارتباط با منقبت ائمۀ معصومين و ادب تعليمي، طايفي (١٣٨٩) در مقالۀ «نمودهاي مذهبي در شعر عهد قاجار» موضوع دين و مدح ائمه را در ديوان شاعران دورة قاجار بررسي کرده است .
(
, 
, 
)
