چکیده:
این مقاله به هدف تحقیق و تعمیق ایدۀ آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دربارۀ تخصصی شدن اجتهاد تدوین شدهاست و سؤال اصلی این است: معنای اجتهاد تخصصی و اقتضائات آن چیست؟ این مسئله با روش تحلیلی ـ تبیینی بررسی شدهاست و مهمترین نتایج آن عبارتاند از: لزوم بهرهگیری از تاریخ معتبر و درنظر گرفتنِ ملابسات پیرامون محیط صدور نص در احکام غیرعبادی، سختگیری و دقت بیشتر در خبر واحد در امور مخالف با ارتکازها و رویههای عقلایی در احکام غیرعبادی، تفاوت در شیوۀ استدلال و مراجعه به ادله و منابع در احکام عبادی و غیرعبادی، ارائۀ تفسیری عقلایی از نصوص در احکام غیرعبادی، قاعدۀ اوّلیِ اعتبار ملاکات در استنباط احکام غیرعبادی، قاعدۀ اولیِ جمود بر نص و عدم تعدّی در احکام عبادی و محوریت ارتکازها و رویههای عقلایی در احکام غیرعبادی، نبود قاعدۀ اولیِ صدور از شأن بیان حکم شرعیِ معصوم در احکام غیرعبادی، قاعدۀ اولیِ ثبات تحدیدهای کمی در احکام عبادی و محوریت ارتکازها و رویههای عقلایی در احکام غیرعبادی، شناسایی و تفکیک قواعد فقهی اختصاصی احکام عبادی و غیرعبادی، شناسایی و تفکیک ضوابط اصولی اختصاصی احکام عبادی و غیرعبادی، لزوم مشورت در موضوعشناسی با اهل تخصص حوزههای غیرعبادی.
This article was written for the purpose of researching and studying Ayatollah ‘Abd al-Karim Haʼiri-Yazdi’s theory regarding specialized ijtihad. The main question is what is the meaning of specialized ijtihad and its necessities? This issue has been investigated by the analytical-explanatory method and its most important results include, the necessity of using authentic history and considering the circumstances surrounding the issuance of nass (designation) in non-devotional precepts, more strictness and precision in khabar al-wahid (tradition with a single transmitter) in matters that are against the rational reliance and procedures in non-devotional precepts, presenting a rational interpretation of nusus (designations) in non-devotional precepts, the primary principle of the validity of criteria in deriving non-devotional hukm (precepts), the primary principle is to stick to the nass and not to transgress in the devotional precepts and the centrality of the concentration and rational procedures in the non-devotional precepts and the absence of primary principle of issuing from the expression of an infallible religious precept in non-devotional precepts, the primary principle of the stability of quantitative limitations in devotional precepts and the centrality of rational reliance and procedures in non-devotional precepts, identifying and distinguishing specific jurisprudential rules for devotional and non-devotional precepts, identifying and distinguishing specific principles criteria of devotional and non-devotional precepts and the necessity of consulting in thematics with experts in non-devotional fields.
خلاصه ماشینی:
ir تاریخ دریافت:23/12/1400 ؛ تاریخ پذیرش:02/04/1401 چکیده این مقاله به هدف تحقیق و تعمیق ایدۀ آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دربارۀ تخصصی شدن اجتهاد تدوین شدهاست و سؤال اصلی این است: معنای اجتهاد تخصصی و اقتضائات آن چیست؟ این مسئله با روش تحلیلی ـ تبیینی بررسی شدهاست و مهمترین نتایج آن عبارتاند از: لزوم بهرهگیری از تاریخ معتبر و درنظر گرفتنِ ملابسات پیرامون محیط صدور نص در احکام غیرعبادی، سختگیری و دقت بیشتر در خبر واحد در امور مخالف با ارتکازها و رویههای عقلایی در احکام غیرعبادی، تفاوت در شیوۀ استدلال و مراجعه به ادله و منابع در احکام عبادی و غیرعبادی، ارائۀ تفسیری عقلایی از نصوص در احکام غیرعبادی، قاعدۀ اوّلیِ اعتبار ملاکات در استنباط احکام غیرعبادی، قاعدۀ اولیِ جمود بر نص و عدم تعدّی در احکام عبادی و محوریت ارتکازها و رویههای عقلایی در احکام غیرعبادی، نبود قاعدۀ اولیِ صدور از شأن بیان حکم شرعیِ معصوم در احکام غیرعبادی، قاعدۀ اولیِ ثبات تحدیدهای کمی در احکام عبادی و محوریت ارتکازها و رویههای عقلایی در احکام غیرعبادی، شناسایی و تفکیک قواعد فقهی اختصاصی احکام عبادی و غیرعبادی، شناسایی و تفکیک ضوابط اصولی اختصاصی احکام عبادی و غیرعبادی، لزوم مشورت در موضوعشناسی با اهل تخصص حوزههای غیرعبادی.