چکیده:
تعیین ملاکهای نابهنجاری از مهمترین موضوعات در دانش روانشناسی است و کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی به عنوان مهمترین مبنای تشخیص اختلالهای روانی، ملاکهایی را پیشنهاد داده است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی ملاکهای نابهنجاری در قرآن کریم و کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی با بهره گیری از روش تطبیقی بِرِدی بود. یافته های پژوهش نشان داد پنج ملاک برای اختلالهای روانی در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی شامل انحراف از انتظارات فرهنگی، اختلال رفتاری - روانشناختی - زیستی، انعطاف ناپذیری، عدم کنترل و اختلال قابل توجه بالینی وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش پنج ملاک را برای نابهنجاری در قرآن کریم شامل؛ افراط و تفریط، انسجام نیافتگی ، غیرمتعارف بودن، غیرعقلانی بودن و دوری از فطرت شناسایی کرد. تطبیق این ملاکها نشان داد که ملاک انحراف از انتظارات فرهنگی با غیرمتعارف بودن و ملاک اختلالهای رفتاری-روانشناختی-زیستی با انسجام نیافتگی همپوشی دارد. علاوه بر این یافته ها نشان داد ملاکهای عدم کنترل، انعطاف ناپذیری و اختلال قابل توجه بالینی میتوانند در اثر عدم تعقل بروز کنند و ملاک دوری از فطرت، میتواند با تمام ملاکهای نابهنجاری کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی در ارتباط باشد. همچنین یافته ها نشان داد به جز اختلالهای مادرزاد و با منشأ زیستی، سایر اختلالها میتواند در اثر فاصله گرفتن انسان از فطرت پدید آید.
Among the important topics in psychology, determining abnormality criteria is noticeable and the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) book is one the most important basis that recommends criteria for diagnosing mental disorders. This study aimed to comparatively investigate abnormality criteria in the Holy Koran and the DSM. The research method is descriptive along with comparative method of Bereday. The findings showed there were five criteria in the DSM for mental disorders: deviance from cultural expectations; behavioral-psychological-biological disturbance; inflexibility; lack of control; and noticeable clinical disturbance. Also, the findings revealed five criteria for abnormality in the Holy Koran: indulgence; incoherence; unconventionality; irrationality; and being far from Fetrat. Comparison of these criteria showed that deviance from cultural expectations and behavioral-psychological-biological disturbance respectively overlap with unconventionality and incoherence. The three criteria, inflexibility, lack of control, and noticeable clinical disturbance may be due to irrationality. And being far from Fetrat may be linked to all of the DSM criteria. All disorders, expect the ones that are inborn or biological, may be due to being far from Fetrat.
خلاصه ماشینی:
يافتـه هـاي پژوهش نشان داد پنج ملاک براي اختلال هاي رواني در کتاب راهنماي تشخيصي و آماري اختلال هاي رواني شـامل انحراف از انتظارات فرهنگي ، اختلال رفتـاري - روان شـناختي - زيسـتي، انعطـاف ناپـذيري ، عـدم کنتـرل و اخـتلال قابل توجه باليني وجود دارد.
علاوه بر اين يافته ها نشان داد ملاکهاي عدم کنتـرل ، انعطـاف ناپـذيري و اختلال قابل توجه باليني مي توانند در اثر عدم تعقل بروز کنند و ملاک دوري از فطرت ، مي تواند با تمـام مـلاکهـاي نابهنجاري کتاب راهنماي تشخيصي و آماري اختلال هاي رواني در ارتباط باشد.
يافته هاي پژوهش مرحله اول : مطالعـه مـروري بـه منظـور بررسـي مـلاکهـاي نابهنجـاري در کتـاب راهنمـاي تشخيصـي و آمـاري اختلال هاي رواني و قرآن کريم اختلال رواني در کتاب ٥ - DSM اين گونه تعريف شده اسـت : «وجـود نشـانگاني کـه مشخصـه بـارز آن پريشاني باليني چشم گير در شناخت ، تنظيم هيجان يا رفتـار فـرد اسـت و نـوعي کژکـاري در فرآينـدهاي روان شناختي، زيست شناختي يا تحولي زيربنايي کارکرد ذهنـي را نشـان مـي دهـد.
عدم کنترل ازجمله ملاکهـاي لحـاظ شـده در کتـاب راهنمـاي تشخيصـي و آمـاري اخـتلال هـاي روانـي در تشخيص نابهنجاري و اختلال ، از دست دادن آزادي و عدم کنترل اسـت (همـان ، ص ٦٨٥) وجـود اختلال رواني فرد را وادار ميکند رفتاري انجام دهد که معمولا براي خودش يـا افـراد ديگـر مضـر است يا باعث خسارت مي شود.