چکیده:
خمس یکی از واجبات شرعی است که نقشی مؤثر در رفع نیازهای مالی جامعه و حکومت اسلامی دارد. این خمس بر اساس اعتقاد فقهای شیعه به دو بخش عمده تقسیم میشود که یک بخش آن سهم سادات فقیر، یتیم و در راه مانده و دیگری سهم امام زمان است. هرچند در مورد خمس، تفاوتهایی بین علمای شیعه و سنی وجود دارد اما متأسفانه برخی افراد مغرض، شبهاتی را به این اعتقاد و عمل دینی وارد کردهاند. در این تحقیق با کاربست روش توصیفی- تحلیلی انگاره های وهابیت از خُمس با تطبیق بر نصوص قرآن و روایات مورد تحلیل و نقد قرار گرفته و به آنها پاسخ داده شده است. یافته های تحقیق نشان میدهد خمس، یکى از فرایض مهم اسلامى که با نزول آیه 41 سوره انفال تشریع شده و همچنین احادیث زیادی که پیامبراکرم(ص) نقل شده که به صحابه فرمان میداد که از مردم خمس بگیرند و یا در غیر ایام جنگی افرادی که به حضرت مراجعه می کرد، وجوب پرداخت خمس را یادآور می شد. این مسئله از سوی فقهای شیعی نیز مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است.
Khums (One Fifth of Gain) is one of the Shariah obligations that plays an effective role in meeting the financial needs of society and the Islamic state, which is divided into two main parts based on the belief of Shia jurists. Part of it is the share of Prophet's near of the kin, orphans, the needy and the wayfarer, and the other part is the share of Imam Mahdi (AS). With the passage of time, the duty of Khums has been affected by some social factors and deviant doubts. Especially in our era, when worshipping (Taabbud) is accepted in the shadow of reasoning (Taaqqul), and the public mind is faced with all kinds of doubts, as well as destructions and analyses, so the choice of each of them requires a rational and legitimate reason. However, there are differences between Shia and Sunni scholars regarding Khums; and unfortunately, some biased people have cast doubts on this religious belief and practice. In this research, by applying the descriptive-analytical method, the Wahhabi ideas about Khums have been analyzed and criticized by applying them to the texts of the Qur'an and hadiths, and they have been responded. The findings of the research show that Khums is one of the important Islamic duties which was legislated with the revelation of verse 41 of Surah al-Anfal, and basically, there is no difference between the Islamic schools of thought regarding the obligation of Khums, and all Islamic schools accept its obligation based on the verse of Khums. But the difference is whether the obligation of Khums (of war spoils) is extended to other cases or not? Shia believe that the obligation of Khums is not limited to war spoils and it is extended to other cases as well, while other religions have accepted Khums only in mining and treasure. Also, many hadiths have been narrated from the Holy Prophet (PBUH) who ordered his companions to collect Khums from people, or he reminded the people who used to come to visit him, not in war, of the obligation to pay Khums, which has been also examined and approved by Shiite jurists
خلاصه ماشینی:
يافته هاي تحقيق نشـان مي دهد خُمس ، يکي از فرايض مهم اسـلامي که با نزول آيه ٤١ سـوره انفال تشـريع شـده و در وجوب خمس بين مذاهب اسلامي اختلافي نيست و تمامي مذاهب اسلامي بر اساس آيه خُمس ، وجوب آن را مي پذيرند؛ ولي اختلاف بر ســر اين اســت که آيا وجوب خمس ، گســترش به ديگر موارد هم مي شـود يا خير؟ شـيعه معتقد اسـت که وجوب خمس منحصـر در غنايم جنگي نيســت و به ديگر موارد هم ســرايت مي کند، در حاليکه ســاير مذاهب در معدن و گنج خمس را پذيرفته اند.
ir ِ مقدمه خُمس يکي از مهم ترين فرايض اسـلامي اسـت که قرآن مجيد در مقام يان اهميت آن، ايمان را با آن يوند زده و آن را در کنار جهاد قرار داده اســت : (به تصویر صفحه رجوع شود) و̼̼̼»(انفـال /٤١) همچنين اهميت خمس تـا آنجـاســـت کـه براي زنـده نگـه داشــتن دين خـدا و اســتقرار حکومت اســلامي واجب شــده و ائمه معصــومين (ع ) همواره بر اقامه آن در جامعه اســلامي تأکيد ورزيده اند؛ زيرا تحقق اين امر مهم تأ يرشــگرفي در تحقق عدالت اجتماعي و بهبود وضعيت زندگي مادي و معنوي ايفا مي کند.
(به تصویر صفحه رجوع شود) پاسخ به انگاره اول خُمس ، يکي از فرايض مهم اســلامي که با نزول آيه ٤١ ســوره انفال تشــريع شــده و همچنين احاديث زيادي از يامبراکرم (ص ) نقل شـده که به صـحابه فرمان مي داد که از مردم خُمس بگيرند يا در غير ايام جنگي افرادي که به حضــرت مراجعـه مي کرد، وجوب پرداخـت خمس را يادآور مي شد (بخاري ، ١٤١٠ق ، ج ٤: ٢٥٠؛ نيشابوري ، بي تا، ج١: ٣٥) ازاين رو: اوًلا احکام اسـلامي به تدريج يان شـده اسـت .