چکیده:
یکی از پایه های تمدن اسلامی توجه اسلام به علم بود. تمدن اسلامی به سرعت با علوم مختلف ارتباط برقرار کرد و با معارف غنی خود زمینه رشد علوم مختلف در بین مسلمانان فراهم شد. این شکوفایی علمی عوامل متعددی دارد که میتوان از آن به عنوان رهیافتی در بازآفرینی نقش علم در تمدن سازی نوین اسلامی بهره برد. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به عوامل شکوفایی علم در تمدن اسلامی پرداخته می شود. یافته های تحقیق نشان می دهد نقش آموزه های اسلامی در تشویق به فراگیری علم و اهمیت آن، وقایع صدر اسلام و اختلافات مسلمانان در مباحث کلامی مختلف، همجواری اسلام با ادیان دیگر، لزوم تفسیر و تبیین تعالیم دینی، تشویق اسلام به فراگیری علوم جدید و زبان واحد علمی و دینی زمینه لازم را برای طرح مباحث علمی و رشد علوم مختلف در بین مسلمانان فراهم کرد.
One of the foundations of Islamic civilization was the attention Islam pays to science. Islamic civilization quickly became associated with various sciences, and with its rich teachings, the groundwork was laid for the growth of various sciences among Muslims. Several factors are involved in this scientific thrive that can be used as an approach in recreating the role of science in modern Islamic civilization. Using a descriptive-analytical method, this study examines the factors involved in scientific thrive in Islamic civilization. The findings depict that the following factors provided the necessary ground for introduction of scientific discussions and the development of various sciences among Muslims: the role of Islamic teachings in encouraging the learning of science and its importance, the events of the advent of Islam and disagreements among Muslim in various theological issues, the contiguity of Islam to other religions, the need to interpret and clarify religious teachings, Islamic encouragement to learn new sciences and the unique language of science and religion.
خلاصه ماشینی:
يافتـه هـاي تحقيـق نشـان مـيدهـد نقـش آمـوزه هـاي اسلامي در تشويق به فراگيري علم و اهميت آن ، وقايع صـدر اسـلام و اختلافـات مسلمانان در مباحث کلامي مختلف ، هم جواري اسلام با اديان ديگر، لزوم تفسير و تبيين تعاليم ديني، تشويق اسلام به فراگيري علوم جديد و زبـان واحـد علمـي و ديني، زمينه لازم را براي طرح مباحث علمي و رشد علوم گوناگون بين مسـلمانان فراهم کرد.
برخـي از زاويـه رابطـه علـم و فرهنـگ و تمـدن بـه موضـوع پرداخته اند؛ مانند آقاي حميد حسن نژاد محمدآبادي (۱۳۸۵) در مقاله اي بـا عنـوان «رابطـه علم با فرهنگ و تمدن اسلامي از ديدگاه شهيد مطهري» که سعي کرده است به رابطه علم با فرهنگ و تمدن اسلامي از منظر متفکر شهيد، استاد مطهري، بپردازد.
تفاوت ايـن پژوهش با آثار ديگر، در واکاوي عواملي است که در شکوفايي علوم در تمدن اسلامي نقش داشته اند و اين عوامل در راستاي تمدن سازي نوين اسلامي نيز بايد فعال شـوند و بـه ايفـاي نقش بپردازند.
اين اعتقاد در عصر کنوني نيز ميتواند با ايفاي نقش خود، زمينه رشد همه علـوم را بـين مسـلمانان در راسـتاي تمدن سازي نوين اسلامي فراهم کند؛ داشتن زبان معيار يکي از علل رشد علمي مسلمانان بود کـه داشـتن زبـان معيـار بـراي تمدن سازي اسلامي امري لازم و ضروري است ؛ زيرا مسـلمانان توانسـتند بـا داشـتن زبـان واحد عربي در قرون صدر اسلام رشد کنند و داشتن زبان معيـار بـين مسـلمانان مـيتوانـد به عنوان عنصر توسعه قلمرو ايدئولوژيکي به ايفاي نقش بپردازد و زمينـه سـاز تحقـق تمـدن نوين اسلامي شود.