چکیده:
در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺛﺮﮔﺬاری ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی و اﻗﻠﯿﻤﯽ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی ﺑﺮق آﺑﯽ در اﯾﺮان ﻃﯽ ﺳﺎل ﻫﺎی 1357 ﺗﺎ 1398 ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻣﺼﺮف روزاﻓﺰون ﺳﻮﺧﺖ ﻫﺎی ﻓﺴﯿﻠﯽ در ﮐﺸﻮر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎزﻫﺎی ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ای ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ درﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻗﻠﯿﻤﯽ ﻫﻢ ﮐﺸﻮر را از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار دور ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻫﻢ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان آب ﭘﺸﺖ ﺳﺪﻫﺎ اﺛﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﭼﻨﺪﻣﻨﻈﻮره ﺳﺪﻫﺎی ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﻫﺎی ﺑﺮق آﺑﯽ، ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻪ اﮐﺜﺮا اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی ﭘﺎک ﺑﺮق آﺑﯽ ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺪل ﻓﯿﻠﺘﺮ ﮐﺎﻟﻤﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ روﻧﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ازﺟﻤﻠﻪ: رﺷﺪ ارزش اﻓﺰوده ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی و واردات ﮐﺎﻻﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی ﺑﺮق آﺑﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ. اﻣﺎ ﺷﺎﺧﺺ SPEI ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، در ﻃﯽ زﻣﺎن دارای ﺗﻐﯿﯿﺮ روﻧﺪی ﻧﺰوﻟﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺛﺮﮔﺬاری ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی ﺑﺮق آﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺛﺮﮔﺬاری ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﺎرﺟﯽ و ورود ﺧﺎﻟﺺ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺜﺒﺖ، ﻣﻨﻔﯽ و ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎﭼﯿﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
نتايج به دست آمده از مدل فيلتر کالمن نشان ميدهد که تغيير روند متغيرهاي اقتصادي ازجمله : رشد ارزش افزوده بخش کشاورزي و واردات کالاهاي سرمايه اي مثبت بوده که منجر به تأثير مثبت بر توليد انرژي برق آبي شده اند.
در اين مقالـه هـدف بررسي چگونگي و مقدار تأثير گذاري تک تک اين متغير هاي اقتصادي و اقليمي بر توليد انرژي بـرق آبـي بـا اسـتفاده از مـدل اقتصاد سنجي فيلتر کالمن ميباشد تا با نتايج کسب شده به توسعه پايدار که مسئله ي مهم ايـن روزهـاي اغلـب کشـور هـاي جهان ازجمله ايران شده است ، کمک شود.
مدل مفهومي توليد انرژي بـرق آبـي = تـابعي اسـت از"متغيرهـاي اقتصـادي (ارزش افـزوده بخـش کشـاورزي، واردات کالاهـاي سـرمايه اي، سرمايه گذاري مستقيم خارجي، خالص داراييهاي خارجي سيستم بانکي) و اقليمي (دمـا و بـارش (شـاخص ترکيبـي تبخيـر و تعرق استاندارد شده )" (25-3) HYD=F (GAGRI,IMP,FDI,M1,SPEI) 28 - Ocal & Aslan 29 -TOD-Yamamoto 30 - Apergis et al 23 (رجوع شود به تصویر صفحه) روش تحقيق : در اين مقاله به چگونگي عوامل موثر بر توليد انرژي برق آبي و مقدار تاثيرگذاري هر متغير مستقل تأثير گذار بـا اسـتفاده از دو روش اقتصاد سنجي پرداخته ميشود.