چکیده:
با بعثت پيامبر (ص ) و آغاز رسالت ايشان تحولات عظيمي در نظام اجتماعي،
سياسي و اقتصادي شبه جزيرة عربستان صورت گرفت . آغاز رسالت پيامبر اگر چه
در مکه بود اما ايشان در مدت ١٣ سال نيروي جوان و زبده اي را براي تشکيل يک
حکومت نوبنياد اسلامي تربيت و زمينه را براي مهاجرت به شهر يثرب فراهم کردند.
بعد از ورود پيامبر (ص ) به يثرب (مدينه )، ايشان به همراه مهاجرين اقدام به تشکيل
حکومت نمودند. تلاش هاي پيامبر و اصحابش سبب شد تا جامعه اسلامي بنا نهاده
شود و به تمدن بزرگي مبدل شود. هر تمدني براي رشد و بقا نياز به منابع مالي
دارد و تمدن اسلامي نيز از اين امر مستثني نبود. از ويژگيهاي مهم جامعۀ اسلامي
نوبنياد پيامبر (ص )، شيوة مديريت مالي و اداري ايشان بود. اين دوران اگرچه
محدود به ده سال بود اما شيوه و روش پيامبر (ص ) در گردآوري، حفظ و نگهداري،
تقسيم و مصرف در موارد خاص جايگاه ويژه اي دارد. حضور قطعي و جدي ايشان در
ادارة امور مالي و اقتصادي نشان از اهميت خاص و برجسته اي است که اين دو
موضوع در جامعۀ مدني و ديني دارد. سيرة علمي و عملي آن حضرت ميتواند
الگوي مناسب و کاملي براي تمام مديران مالي در جامعه به خصوص در ادارة بيت -
المال باشد، چرا که بيت المال پايه و اساس نهاد مالي جامعۀ اسلامي کنوني ما است .
اين پژوهش بر آن است تا به اين سوال اصلي پاسخ گويد که سيره علمي و عملي
پيامبر چه نقشي در اداره منابع مالياتي آن زمان داشت است ، و فرضيه اين پژوهش
بر اين پايه استور است که شيوه علمي و عملي و سنت پيامبر (ص ) در اداره امور
مالي مسلمين نقش بسزايي داشته و در روند و شکل گيري نهاد بيت المال بر اساس
منابع تاريخي تأثير فراوان داشته است . اين پژوهش بر آن است تا با تحليل و تبيين
فرضيه اصلي بر مواردي چون غنائم جنگي، خمس ، زکات و... که زمينه ساز شکل -
گيري بيت المال بوده اند، پرداخته شود.