چکیده:
منابع طبیعی و محیط زیست یکی از بنیانها و پیشرانهای راهبردی در طراحی الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت است. منابعطبیعی برای همه نسلها در تمام عصرها خلق شده لذا حفظ این منابع برای نسلهای آینده باید هدفی بزرگ و استراتژیک قلمداد شود. از آنجاییکه بیش از 80 درصد از عرصه کشور تحت پوشش اراضی ملی و دولتی (منابعطبیعی) میباشد بنابراین حفظ، اصلاح، احیاء، توسعه و بهرهبرداری اصولی از این منابع، مستلزم تغییر نگرشها، تحقق مدیریت جامع و هماهنگ و همچنین توجه به اصول و مبانی رویکردهای جدید نظیر "مشارکت کلیه دستاندرکاران" و "توسعه پایدار" میباشد. در این مقاله با بررسی بعضی چالشها و مشکلات موجود و بیان دلایل تخریب سرزمین و منابع به تجربیات موفق در این موضوع پرداخته شده و در جمعبندی به ضرورت تدوین الگوی پیشرفت با توجه جدی به جایگاه انکار ناپذیر منابع طبیعی به عنوان بستر همه فعالیتها به اتکا گزارههایی همچون لزوم تعیین تکلیف مالکیت اراضی، توجه به ارزشهای محیط زیستی و خدمات غیرتجاری (غیربازاری) اکوسیستمهای طبیعی، اطلاع رسانی و حساسسازی و اشاعه اخلاق و فرهنگ منابع طبیعی و زیست محیطی، لزوم سازگاری اهداف و همه برنامههای توسعه با حفظ منابع پایه، شناخت و حفظ تنوع زیستی، حفاظت، احیاء، توسعه و بهرهبرداری پایدار از منابع طبیعی، لزوم تحقق برنامهریزی مشارکتی با حضور فعال و مؤثر بهرهبرداران از منابع طبیعی در کلیه فرایندهای شناخت، برنامهریزی، طراحی، اجراء، پایش و ارزیابی و نگهداری پروژههای منابع طبیعی و کشاورزی، لزوم مشارکت فعال سازمانهای مردمنهاد و مؤسسات خیریه و سایر شرکای توسعه (بخصوص بخش خصوصی) در فرایند حفظ، اصلاح، احیاء، توسعه و بهرهبرداری اصولی از منابع طبیعی، استفاده از آموزههای دینی بخصوص ظرفیت وقف در احیاء و توسعه منابع طبیعی و... پرداخته شده است.