چکیده:
شاید بتوان ورود مضامین اجتماعی به شعر و ادبیات فارسی و عربی را یکی از مهمترین ویژگیهای شعر معاصر فارسی و عربی دانست. هرچند این امر بهصورت بسیار کمرنگ در ادب قدیم فارسی و عربی نیز نمود دارد، ولی باید گفت که یکی از ویژگیهای اساسی شعر مشروطه در ایران و عصر نهضت در عراق، توجه به مردم و مسایل روز جامعه است. در این دوره، شعر هم از نظر مفهوم و هم از لحاظ زبان و فرم به صورتی درآمد که بازگوکننده پیام شاعر به مردم است. آشنایی ادیبان معاصر هر دو کشور با جریانهای ادبی و اجتماعی حاکم بر جامعه، سبب شد تا نیازها و محرومیتهای توده مردم جامعه در پرتو نقد سیاسی و اجتماعی این شاعران قرار گیرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به روش توصیفی تحلیلی و شیوه انجام کار کتابخانهای، با بررسی و واکاوی تطبیقی و تحلیلی اشعار معروفترین شاعران معاصر عصر مشروطه و عصر نهضت، به مهمترین مضامین اجتماعی مشترک در شعر آنها اشاره کند. روش تحقیق در این مقاله بر اساس زمینههای اجتماعی مشترک و بر پایه ادبیات تطبیقی اروپای شرقی (مکتب سلافیه) است و از مهمترین نتایج به دست آمده میتوان به توجه مشترک شاعران معاصر ایران و عراق به محرومیتهای جامعه، علت عقبماندگی مردم، بالا بردن سطح آگاهی مردم و... و نیز بازتاب این مسایل اجتماعی در شعر این شاعران اشاره کرد.
Entry the social implications of the most important features of contemporary Arabic literature and contemporary Persian literature. With that, these contents we see in the literature since the earliest days through the Arab and old Persian literature, but we can say that poets Search on this subject in particular to the social implications of the modern era. This is one of the most important characteristics of contemporary Arabic poetry and contemporary Iranian poetry. Yet known poets Iranian and Iraqi political and social conditions governing their country, they saw it upon themselves to try in order to address the political and social diseases in their community. This article tries to shed light on the most important poets in the poetry conditional era and the Renaissance and to study how to deal with social conditions poets in their poetry. This article examines the analytical and descriptive manner looking for the social implications involved in the hair based on these poets in of fice Slavic comparative literature. Common vision of social diseases in Iran, Iraq and the quest for access to methods of treating these problems in the poetry of these poets, is one of the most important developments of the results of this article.
خلاصه ماشینی:
پژوهـش حاضـر بـر آن اسـت تـا بـه روش توصيفــيـ تحليلــي و شــيوة انجــام کار کتابخانــه اي، بــا بررســي و واکاوي تطبيقــي و تحليلــي اشــعار معروفتريــن شــاعران معاصــر عصــر مشــروطه و عصــر نهضــت ، بــه مهم تريـن مضاميـن اجتماعـي مشـترک در شـعر آنهـا اشـاره کنـد.
بـا مطالعـۀ اوضـاع سياسـي و اجتماعـي هـر دو کشـور در عصـر مشـروطه و عصـر نهضـت ، مشـاهده شـد کـه هـر دو کشـور، علي رغـم برخـي تفاوت هـا در نحـوة ادارة جامعـه ، از آفت هـاي سياســي و اجتماعــي يکســاني رنــج مي بردنــد؛ تاخت وتــاز کشــورهاي اســتعمارگر غربــي ، به ويــژه انگلســتان در دو کشــور، وجــود حاکمــان و دولت مــردان نالايــق کــه يــا فاســد و ظالــم بودنــد و يـا تحـت امـر و واسـطۀ کشـورهاي غربـي ، به ويـژه انگلسـتان ، بـه تـاراج و غـارت منافـع و منابـع ملــي بــه نفــع اســتعمارگران اقــدام مي کردنــد، فراگيــر بــودن بيماري هــاي اجتماعــي همچــون فقــر، بي عدالتــي ، جهــل ، عقب ماندگــي و...
در ايـن پژوهـش ، تـلاش بـر آن اسـت تـا برخـي از مهم تريـن مضاميـن اجتماعـي شـعر مشـروطه و عصـر نهضـت بررسـي شـود، علـت پرداختـن بـه مسـائل اجتماعـي ايـران در عصـر مشـروطه و عـراق در عصـر نهضـت بـه ايـن موضـوع برمي گـردد کـه از يـک طـرف ، طبـق مکتـب «سـلافيه » شـرايط سياسـي و اجتماعـي مشـابه ميـان دو کشـور باعــث پرداختــن شــاعران آن دو کشــور بــه موضوعــات مشــابه مي گــردد و ايــن امــر بــا بررســي مضاميــن اجتماعــي شــعري در ايــران دورة مشــروطه و عــراق عصــر نهضــت به خوبــي مشــخص ِ ِ خواهــد شــد و از طــرف ديگــر، برخــي از ايــن مضاميــن ، ماننــد علم آمــوزي ، فقــر و تنگدســتي ، دفــاع از قشــر مســتضعف و...