الگوی گفتمانی مدیریت و پخش شایعه در شرایط همه گیری کرونا در شبکه اجتماعی تلگرام مقاله

پژوهش حاضر با انتخاب برخی نمونه های موسوم به شایعات کرونایی در برخی صفحه های تلگرامی، سعی دارد ماهیت گفتمانی این شایعات را در چارچوب تحول نظام های گفتمانی بررسی کند و ابزار مناسب هر نظام گفتمانی برای مدیریت آن را پیشنهاد کند. یافته های پژوهش نشان می دهد به هر میزان منابع اعتبارسنجی اخبار، اعتبار خود را از دست می دهند، زمینه شکل گیری شایعه در نسبت با تقلب و جعل بیشتر می شود. رواج شایعه با مرگ در نسبت قرار می گیرد و به تناسب رواج بیشتر، بیش از پیش زمینه شکل گیری نظام گفتمانی خطر و احتمال خطر را تشدید می کند. این در حالی است که مدیریت فضای بحران به تحقق نظام گفتمانی برنامه محور نیاز دارد تا فضایی را که بالقوه خطرناک است، به تدریج از خطر دور و به نقطه امن نزدیک سازد. اوج بحران گفتمانی آن جا رخ می دهد که منابع اعتبارسنجی اخبار متناقض تولید کرده و هم دیگر را خنثی می کنند. بنابراین، بر مبنای یافته های پژوهش، بر خلاف تلقی رایج که نظام گفتمانی تصادفی را بهتر از نظام گفتمانی برنامه محور در نسبت با اتیک («دیگری») توصیف می کند، در شرایط همه گیری خطر که اصل بقای نوع انسانی در مخاطره قرار می گیرد، نظام گفتمانی برنامه محور تناسب بیشتری با اتیک و رعایت حقوق دیگری دارد.

During the last months, side by side of COVID-19, fake news has been spread along with the outbreak of the virus, depending on its importance and fear and its effects on various fields. Rumors or fake news are social phenomena and are often condemned, especially by those who fall victim to it. All human beings are often, each in a way, sometimes not obvious, at home, at work, while sitting in a public vehicle, in times of economic and social crisis, etc., exposed to fake news, hearing rumors, gossips, and so on. The initial perception of the word is that a piece of "news" whose validity and accuracy cannot be easily verified is published and is often associated with irresponsibility and immorality. What has created the context for the globalization of production and the spread of rumors is media technology and cyberspace. Rumors, like fraud and forgery, manipulate the system of fact-finding and cause the material content of truth to be replaced by the material of false content in the semantic process. The main function of the rumor in this text is to discredit and disregard the truth (replacing a lie with a valid word). Rumors and false news are phenomena that have always been produced in societies, but these phenomena are more pronounced at times when horrific events occur. With the occurrence of COVID-19 in the world since late 2019, rumors have also intensified. Some people consider the destructive effect of rumors on the escalation of the crisis to be even more important and effective than the Corona. Countries like China immediately devised a planning system to manage the news of the corona, thus limiting the spread of conflicting news and scattered statistics, yet some other countries not only did not seem to take measures to address the information crisis, their own institutions have become a source of fake news and rumors. Rumors can be studied from different perspectives, but in this research, rumors and false news are related to Corona in terms of their linguistic nature and are observed in the context of discursive systems.

الگوی گفتمانی مدیریت و پخش شایعه در شرایط 1 همه گیری کرونا در شبکه اجتماعی تلگرام 2 محمد هاتفی تاریخ دریافت : ١٣٩٩/٠٩/١٣ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٠١/٢٣ چکیده پـژوهشِ حاضـر بـا انتخـابِ برخـی نمونـه هـای موسـوم بـه شـایعاتِ کرونـایی در برخـی صفحه های تلگرامـی ، سـعی دارد ماهیـتِ گفتمـانی ایـن شـایعات را در چـارچوب تحـول نظام های گفتمانی بررسـی کنـد و ابـزار مناسـب هـر نظـامِ گفتمـانی بـرای مـدیریتِ آن را پیشنهاد کند. بنابراین ، بر مبنای یافته های پژوهش ، بـر خـلاف تلقـی رایـج کـه نظـام گفتمـانی تصادفی را بهتر از نظـام گفتمـانی برنامـه محـور در نـسبت بـا اتیـک («دیگـری ») توصـیف می کند، در شرایط همه گیری خطر که اصل بقای نوع انسانی در مخـاطره قـرار مـی گیـرد، نظام گفتمانی برنامه محور تناسب بیشتری با اتیک و رعایت حقوق دیگری دارد. در پژوهش حاضر، بنا به نقش بسیار مهم این پدیده در مدیریت فضای تهدیدآمیز یـک پدیـده مرگ آور سعی خواهد شد با تکیه بر پاره ای متن ها که با وصف شایعه در فضای مجـازی (تلگـرام ) انتــشار یافتــه انــد، ماهیــت گفتمــانی ایــن پدیــده در وصــف آن در قالــب شــایعه را از دیــدگاه نشانه معناشناسی بررسی کند و نشان دهد چگونه شایعه سازی در بستر نظام های گفتمانی منشأ تحول می شود و تحول می پذیرد. 2 Journal of Abnormal and Social Psychology آلپرت و پستمن (١٩٩٥ ,Lepkin &Allport ) در کتاب روان شناسی شایعه ، شایعه را چنین تعریف کرده انـد: «شـایعه یـک موضـوع خـاص گمـانی بـدون وجـود مـلاک هـای اطمینـان بخـش رســیدگی اســت ، کــه معمــولاً بــه صــورت شــفاهی ، از فــردی بــه فــرد دیگــر انتقــال مــی یابــد» (٤٥ .