چکیده:
زمینه و هدف: با توجه به تحولات عمده اجتماعی و احتمال بیشتر ابتلای زنان به بیماریهای مزمن، مطالعه سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت زنان به ویژه در سنین باروری از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که زنان محور اساسی سلامت، پویایی و اعتلای خانواده و جامعه محسوب میشوند. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل پیشبینی کننده سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت زنان در سنین باروری شهر خاش براساس مدل ارتقاءء سلامت پندر (Pender) انجام شد. مواد و روشها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی بهصورت مقطعی با حجم نمونه 200 نفر از زنان 49-15 ساله شهر خاش به روش نمونهگیری چندمرحلهای در سال 13۹۸ انجام شد. روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و ابزار مورد استفاده شامل فرم مشخصات فردی و پرسشنامههای خودکارآمدی درک شده، حمایت اجتماعی درک شده، عواطف درک شده، موانع درک شده و سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت، بود. دادههای جمعآوری شده با استفاده از نرم افزار (spss (v25 و بهرهگیری از روشهای آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شد. یافتهها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 11/10 + 94/33 میباشد. 78% پاسخگویان متاهل، اکثرا خانهدار (5/% 65) و از نظر تحصیلات بیشتر دیپلم (5/% 45) بودند. میانگین و انحراف معیار نمره کلی سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت 63/72 از محدوده نمره قابل دستیابی 128-32 بود. بیشترین میانگین مربوط به زیر مقیاس تغذیه 08/22 و کمترین میانگین مربوط به زیر مقیاس ورزش 90/13 بود. سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت ارتباط معنیدار مثبت با خودکارآمدی درک شده، حمایت اجتماعی درک شده و عواطف درک شده (001/0=p) و ارتباط معنادار منفی با موانع درک شده داشت (0. 005= p). براساس مدل رگرسیون خطی چند گانه متغیرهای خودکارآمدی درک شده (001/0=p)، حمایت اجتماعی درک شده و عواطف درک شده از پیشبینیکنندههای سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت در زنان سنین باروری بودند (0. 05=p, (001/0=p) و 37 درصد تغییرات نمره سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت وابسته به سه متغیر فوق بود. نتیجهگیری: سبک زندگی زنان مطلوب نمیباشد و خودکارآمدی درک شده، مهمترین متغیر تاثیرگذار و مهمترین عامل پیشبینی کننده سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت زنان مورد مطالعه بود. لذا پیشنهاد میشود، مداخلاتی جهت بهبود سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت زنان سنین باروری و افزایش خودکارآمدی آنان طراحی و اجرا شود.