الگوی ساختاری توسعه فرهنگی در کتابخانه‌‌های عمومی مقاله

هدف: هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی ساختاری توسعه فرهنگی در کتابخانه‌‌های عمومی از دیدگاه متخصصین، کتابداران و مدیران کتابخانه‌‌های عمومی کشور است. روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات اکتشافی- کاربردی است، که به صورت میدانی انجام شد. روش پژوهش از نظر روش گردآوری داده‌‌ها با استفاده از روش تحقیق آمیخته می‌باشد که به صورت کیفی- کمّی اجرایی گردید. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل متخصصان حوزه علم اطلاعات دانش‌‌شناسی، جامعه‌‌شناسی و همچنین مدیران و صاحب‌‌نظران حوزه کتابخانه‌‌های عمومی و در بخش کمّی شامل مدیران و کتابداران کتابخانه‌‌های عمومی مراکز استان که تجربه و تخصص کافی در حوزه کتابخانه‌‌های عمومی داشتند، است. ابزار تحقیق شامل مصاحبه‌‌های نیمه‌‌ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته‌‌ای بود که با توجه به اهداف و روش پژوهش، طراحی گردید. جهت تهیه پرسشنامه، از مصاحبه‌‌های کیفی و همچنین بررسی مبانی نظری موجود در حوزه پژوهش استفاده گردید. پس از توزیع پرسشنامه‌‌ها، تعداد 319 پرسشنامه گردآوری شد و تمامی روند تجزیه و تحلیل داده‌‌های پژوهش در نرم‌افزارهای آماری SPSS و معادلات ساختاری PLS انجام گرفت. یافته‌‌ها: یافته‌‌ها در بخش کیفی پژوهش از طریق مصاحبه شامل 10 مقوله اصلی با عنوان مولفه‌‌های توسعه فرهنگی شامل: دسترسی به آموزش، آموزش مداوم، هویت فرهنگی، سوادآموزی آموزش‌‌های فرهنگی- هنری، سرانه مطالعه، بهداشت فرهنگی، سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و استقلال ملی، و 19 مقوله فرعی به عنوان زیرمجموعه‌‌های آن‌‌ها، طبقه‌بندی گردید. همچنین یافته‌‌های پژوهش نشان داد، که کتابخانه‌‌های عمومی بر شاخص‌‌های توسعه فرهنگی تاثیر مثبتی دارد، یعنی فعالیت‌‌ها و خدمات کتابخانه‌‌های عمومی می‌تواند منجر به افزایش توسعه فرهنگی در بین افراد جامعه گردد. نتیجه‌‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد کتابخانه‌‌های عمومی این پتانسیل را دارند که بر تمامی شاخص‌‌های ذکر شده در توسعه فرهنگی جامعه به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم اثرگذار باشند. تقویت خدمات و فعالیت‌‌های کتابخانه‌های عمومی، از طریق تجهیزات و خدمات نوین و آموزش کتابداران می‌‌تواند کتابخانه‌‌های عمومی را به مکانی تبدیل کند که همه افراد جامعه برای برطرف کردن نیازهای اطلاعاتی و خدماتی و مشاوره‌‌ای خود ابتدا به کتابخانه مراجعه کنند؛ زیرا این دوستی و ارتباط به شکل چشمگیری در ارتقاء سطح کیفیت زندگی افراد جامعه موثر است. کتابخانه‌‌های عمومی در کشورهای توسعه یافته یکی از کانون‌‌های اصلی توسعه محسوب می‌‌شوند. از آنجا که اطلاعات عامل کلیدی توسعه می‌‌باشد، تقویت خدماتی همچون مجموعه‌‌سازی مناسب، در دسترس قرار دادن منابع و ارائه خدمات نوین به تناسب گروه‌‌های مختلف جامعه به شکل‌‌های متنوع چاپی، صوتی، تصویری و الکترونیکی و غیره برای تمام افراد بدون هیچ‌گونه محدودیتی، می‌‌تواند در توسعه فرهنگی جامعه تاثیرگذارتر باشند.

Objectives: This research aims to design a structural model of cultural development in public libraries from specialists, librarians, and managers of public libraries' viewpoints in the country.Methods: The current research is exploratory-applied research, which was conductedfield. The research method in terms of data collection method is using the mixedresearch method, which was carried out in a qualitative-quantitative manner. The statistical population in the qualitative part includes specialists in the field of knowledge and information science, philology, and sociology, as well as managers and experts in the field of public libraries, and in the quantitative part, it includes managers and librarians of public librariesin the centers of the province who have sufficient experience and expertise in the domainof public libraries. The research tool included semi-structured interviews and a researcher-made questionnaire, which was designed according to the research objectives and methods. Qualitative interviews and theoretical foundations in the field of research were used to prepare a questionnaire. After distributing the questionnaires, 319 questionnaires were collected and the entire process of research data analysis was done in SPSS statistical software and PLS structural equations.Results: The findings in the qualitative part of the research were categorized through interviews including 10 main categories: access to education, continuing education, cultural identity, literacy of cultural-artistic education, per capita study, cultural health, cultural capital, social capital and national independence, and 19 sub-categories as their subsets. The findings also showed that public libraries have a positive effect on cultural development indicators, i.e. the activities and services of public libraries can lead to an increase in cultural development among the population.Conclusions: The findings in the qualitative part through interviews include 10 main categories: access to education, continuing education, cultural identity, literacy of cultural-artistic education, per capita study, cultural health, cultural capital, social capital, and national independence, and 19 subcategories were classified as their subcategories. Also, the findings showed that public libraries have a positive effect on cultural development indicators, that is, the activities and services of public libraries can lead to an increase in cultural development in society.

پژوهش حاضر برگرفته از: رساله دکتري با عنوان »طراحي الگوي نقش کتابخانه هاي عمومي در توسعه اقتصادي و فرهنگي جامعه«، ارائه شده در دانشگاه پيام نور مشهد است. نتيجه گيري: نتايج پژوهش نشان داد کتابخانه هاي عمومي اين پتانسيل را دارند که بر تمامي شاخص هاي ذکر شده در توسعه فرهنگي جامعه به صورت مستقيم و يا غيرمستقيم اثرگذار باشند. تقويت خدمات و فعاليتهاي کتابخانه هاي عمومي، از طريق تجهيزات و خدمات نوين و آموزش کتابداران ميتواند کتابخانه هاي عمومي را به مکاني تبديل کند که همه افراد جامعه براي برطرف کردن نيازهاي اطلاعاتي و خدماتي و مشاورهاي خود ابتدا به کتابخانه مراجعه کنند؛ زيرا اين دوستي و ارتباط به شکل چشمگيري در ارتقاء سطح کيفيت زندگي افراد جامعه موثر است. نتايج نشان داد، همانگونه که آموزش و پرورش فرايندي است که به وسيله آن افراد به طور رسمي و با کمک و هدايت اطلاعات، به دنبال توسعه ظرفيتهاي ذاتي خود براي زندگي سالم و کارآمد در جامعه و مشارکت در پيشرفت و بال بردن آن به نفع خود و کل جامعه ميباشند، کتابخانه هاي عمومي با مسئوليت اجتماعي و آموزشي اجتماع در فراهم آوردن اطلاعات به ساکنين و همچنين تشکيل کارهاي عمراني در صورت لزوم و مرتبط ضروري هستند. همچنين نتايج پژوهش حاضر نشان داد که کتابخانه هاي عمومي اين پتانسيل را دارند که بر تمامي شاخص هاي ذکر شده در توسعه فرهنگي جامعه به صورت مستقيم و يا غيرمستقيم اثرگذار باشند. Examining the role of public libraries in Mako Azad region in the development of communication culture in that region. The Role of Public Libraries in Socio-Cultural Development in Rural Areas in India.