هم‌آوردی آن دو: تن‌آوردگی جان‌مایه‌هایی هم‌گون در کالبد دو روایت: رستم و اسپندیار و مکبث مقاله

دنیای مکبث دنیای وحش‌بومی[1] است که در آن وسوسه در انتظار کسانی است که به وسوسه ‌گراینده‌اند. این نمایش‌نامه، تراژدیِ ترس‌ و وحشت‌ و کشتار و خشونت‌ و جنایت‌ و فراتر از همه نیستی است. همه چیز تند روی می‌دهد، اما سرعت در کنار کندی قرار می‌گیرد تا بر ساختار متضاد نمایش‌نامه تأکید شود. شخصیت‌های اصلی در طول نمایش تغییر می‌کنند و در مراحل مختلف از سطوح زبانی مختلف بهره می‌برند. دنیای آن‌ها ترسیم شده است؛ ایده‌های اخلاقی، سیاسی و مذهبی بازنموده می‌شود. جاه‌طلبی، دلیری، ترس، شر، بی‌دادگری، انزوا، و نومیدی به روشنی نشان داده شده است. در این پژوهش، جان‌مایه‌هایِ اصلیِ تن‌آورده در رستم واسپندیار ـ بزرگ‌ترین داستان حماسی شاهنامه ـ و مکبث مانند «فرّ» و «دو کالبد پادشاه»، مفهوم زمان، بسامانی در برابر نابسامانی، افول دوران قهرمانی، رویین‌تنی، عبث‌ناکی و عناصر ماوراء طبیعی به بحث کشیده شده و با هم سنجیده شده است. [1] Wilderness

در این پژوهش ، جان مایه های اصلی تن آورده در رستم واسپندیار ـ بزرگ ترین داستان حماسی شاهنامه ـ و مکبث مانند «فرّ» و «دو کالبد پادشاه »، مفهوم زمان ، بسامانی در برابر نابسامانی، افول دوران قهرمانی ، رویین تنی، عبث ناکی و عناصر ماوراء طبیعی به بحث کشیده شده و با هم سنجیده شده است . به دیگر سخن ، هر چند این دو اثر، در دو زمان و دو زبان و دو فرهنگ و دو گونۀ ادبی ـ شعر حماسی و نمایش نامه ـ آفریده شده اند، اما مانندگیهای شگفت دیگری نیز بین این دو اثر هست که دست کم تا زمانی که سندی مبنی بر آشنایی احتمالی شکسپیر با شاهنامه به دست آید، نشان از هماننداندیشی جهانی بین نویسندگان بزرگ است . از مانندگیهای این دو اثر میتوان به شباهت مفهوم «فرّ» با مفهوم «دو کالبدِ پادشاه » در اروپای سده های میانه و رنسانس ، شگرف آغازی ،٣ اهمیتِ مضمونِ زمان ، چگالیدنِ زمان (آزمندی برای به تخت نشستنِ پیش از هنگام )، حضورِ باشندگانِ ماورایی و تأثیرِ آن ها بر کنشِ داستان و نمایش ، مانندگی رستم به مکداف در زاده شدن به شیوة رستمین /رستم زاد 1 1Macbeth 2A. از آن سوی، پیش گویی خواهران جادو آشکار میکند که فرزندان بنکو ادامه دهندة پادشاهی خواهند بود در حالیکهَ بنکو تبار شاهی ندارد و فرزندان او هم پیوند خونی با دانکن ١ن١دارند و مَلکُم 12 1 1 The Hundred Years’ War )French: La guerre de Cent Ans; 1337–1453( 2 House of Valois 3 House of Plantagenet 4 House of Tudor 5 Queen Elizabeth I 6 James 7 King John 8 Richard II 9 Richard III 10Henry VII 11King Duncan 12Malcolm است که در نهایت در نمایش نامه پادشاه میشود.