چکیده:
قدمت کهن شهری چون بهبهان گویای این نکته است که مردم این دیار، برای تامین خوراک، در طول
سالیان ، غذاهای سنتی گوناگون و گاه منحصر به فردی را تهیه کرده اند؛ غذاهایی که مواد اولیه شان در
منطقه ، تولید یا تهیه شده و ذائقه و س یقه اهالی، آنها را پسندیده و با نحوه زندگی، فرهنـگ خـاص ،
عقاید و باورهای دینی و سنتی منطقـه تناسـب و همخـوانی داشـته اسـت . تنـوع غـذایی در میـان
خوراکی های سنتی بهبهان بالاست . این غذاها به انواع مختلـف آش هـا، پلوهـا، شـیر نی ها، تریـدها
(تلیت ها)، قلیه ها، دسرها و نان ها تقسـیم می شـوند. مناسـبات دینـی و مـذهبی بـا تهیـه بعضـی از
خوراکیها و غذاهای خاص ارتباط مستقیم دارد و با بررسی اجمالی و نگاهی گذرا به غذاهای سنتی
این دیار نکات فراوان اجتماعی و فرهنگی فراوانی دریافت می شود. نویسنده که خود بومی و سـاکن
این شهر است به صورت مشاهده مشارکتی داده های این مقاله را جمـع آوری کـرده و بـا تکیـه بـر
تجربیات و یادداشت های خود، به دسته بندی و معرفی کلی غذاهای سنتی بهبهان پرداختـه اسـت . در
ادامه ، ضمن توضیح اصطلاحات مربوط به خوراکیها در فرهنگ ، ادبیات و ضرب المثل های عامیانـه
بهبهان ، خاصیت و نگاه مردم این شهر به هر یک از غذاها تشریح شده است .
خلاصه ماشینی:
âš qârc آش قبيله اي/ آش قبيلي١: (پلو قبيله اي) مواد لازم براي تهيه اين نـوع آش عبارت انـد از: برنج آبکش کرده ٤ پيمانه ، نخود لپه خيس خورده ١ پيمانه متوسـط ، گوشـت بـا دمبـه ٢٥٠ گرم ، کشمش پلويي ٢٠٠ گرم ، پياز ٢ يا ٣ عدد متوسـط ، ليمـو عمـاني ١ يـا ٢ عـدد، روغن ٢ يا ٣ قاشق ، شيره خرما (دوشاب ) ٢ يا ٣ قاشق ، سرکه به مقدار کم ، نمک و فلفـل و ادويه جات به مقدار لازم .
طرز تهيه : ابتدا پياز را خرد و سرخ ميکنيم و سپس سبزي خرد کرده را به پيـاز در حـال تفت ميافزاييم ، کمي که بوي خامي سبزي گرفته شد، ادويه جـات را اضـافه مـيکنيم تـا بـه جوش آيد؛ آنگاه حبوبات از قبل پخته شده و برنجي را کـه از قبـل خيسـانده ايم ، ميريـزيم اضافه و ميگذاريم تا غليظ شود و لعاب بيندازد.
مواد لازم براي تهيه اين غذا عبارت انـد از: گوشـت لخـم بـا چربـي ٢٥٠ يا ٣٠٠ گرم ، لوبياي چشم بلبلي ١ پيمانه متوسط ، بلغور گندم ٤ پيمانه ، شويد خشـک يـا تازه به اندازه لازم ، گوجه ٤ يا ٥ عدد به نسبت بزرگ ، رب گوجه ١ يا ٢ قاشق طرز تهيه : ابتدا گوشت لخم (گوسفند يا گوساله ) با چربي، يک دانه پياز متوسط درسته و يک ليمو عماني درشت و کمي زردچوبه را با آب به اندازه لازم نيم پـز مـيکنيم ، سـپس لوبياي چشم بلبلي با گوجه رنده شده و رب گوجه را ميگذاريم تا خوب بپـزد.