چکیده:
قرآن، برنامهای آسمانی به جهانیان و تنها کتاب حقیقی هدایت، راهنمایی و تربیت مردم است و همه دستاوردهای مسلمانان از نور وجود قرآن و به برکت این چشمه جوشان، زلال و لایزال بوده است لیکن دستیابی به بطون و حقایق قرآن میّسر نمیشود مگر با تلاوت و تدبّر در آیات نورانی آن. علاوه بر این تحقیق در اهداف نزول سورههای قرآن و توجه به احادیث مروی از نبی اکرم (صلیالله علیه و آله) و اهلبیت ایشان همگی مشوق مسلمانان به قرائت آیات الهی بوده است با عنایت به این موضوع مسلمانان به فکر تحقیق و توجه به اهداف نزول سورههای قرآن و تفاوت سورههای مکی یا مدنی افتادند. بررسی پیشینه این تقسیمات (مکی – مدنی) که در این تحقیق به آن پرداخته شده حاکی از آن است که در صدر اسلام نیز سورهها به اهداف متفاوتی تقسیمبندی شده بود پیامبر و ائمه علیهمالسلام نیز تقسیماتی دراینخصوص داشتند. روش نگارش این مقاله کتابخانهای، نرمافزاری و توصیفی تحلیلی میباشد.
خلاصه ماشینی:
(تقس یماتقرانی سور مکی مدنی مصتفید، حمیدرضا ، 1340 تهران وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی سازمان چاپ و انتشارات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران) اهداف سورههای مکی اهداف سورههای مدنی: • اصول سهگانه دین توحید (خداى تعالى و تنزیه خداى تعالى، ایمان به خدا و روز قیامت، نبوت و دعوت رسول خدا که رسالتى از جانب خداى تعالى) • درباره مشرکین و مخالفین • سجده در این سورهها وجود دارد؛ • هر سورهای که در آن «کّال» باشد، مکی است؛ • با حروف مقطعه مانند الم، الر، طسم، و حم آغاز میشوند؛ • سورههای مکی کوتاه هستند؛ • آیات مکی بیشتر به توحید و پاکسازی جامعه از بتپرستی و شرک نظر دارند؛ • تشریع و قانونگذاری در آیات مکی بسیار اندک است؛ • در آیات مکی استناد به سرگذشت و قصص انبیاء فراوان است؛ • آیات مکی دارای اعجاز و بالغت خیرهکنندهای هستند • درباره توحید و نبوت و معاد • وظایف شرعى و محرمات دینى • درباره بازگشت همه مردم بهسوی خداوند • حقانیت قرآن • نعمتهای آسمانى و زمینى • بطلان پندارهاى مشرکین و بیثمر بودن مساعى ایشان و اینکه بهزودی کیفر ایشان را میدهد • تذکر و یادآورى از راه انذار است • صفات پسندیده که در مؤمنان و رذائل اخلاقی و اعمال زشتى که در کفار هست ذکر شده • حقیقت ایمان است • صفات خاصه خدا، • عمل به کلیات شرایع دین • مسئله وحی • اینکه قرآن معجزه و آیت رسالت است • مؤمنین را به توحید میخوانند و به امثال نماز، حج، عمل خیر، عمل بهاتفاق، اذن در قتال و جهاد مخاطب قرار داده • صفات مؤمنین را نعمت و کرامت میدانند و صفات کفار را نقمت • مؤمنین را تشویقشان میکند تا هر چه زودتر یکپارچه شوند، و خود را براى مقابله با دشمنان یعنى یهود و نصارا و مشرکین آماده سازند، آنها باید در مقابل ناملایماتی که میبینند صبر کنند • دعوت به وفاى به عهدها، و پایدارى در پیمانها • فرایض و حدود در این سورهها آمده است • سورههای مدنی طولانی هستند؛ •سورههای مدنی، آیات طولانی دارند؛ • بیان قوانین شهری، قضایی، اجتماعی و دولتی و قوانین جنگ و صلح، مهمترین ویژگی آیات مدنی محسوب میگردد؛ • آیات مدنی دارای خطاب «یا ایها الذین آمنوا» هستند؛ • در آیات مدنی به تبیین عقاید فاسد اهل کتاب و دعوت آنها به اسلام پرداخته میشود؛ • بیان احوال و اقدامات منافقین و موضع مسلمانان و پیامبر (ص) در برابر آنها، در سورههای مدنی دیده میشود • در باره احکام دین و معارف الهی • آنچه در عالم هست چه عینش و چه اثرش از نعمتهای خداى تعالى است • عالم هستى از دنیایش گرفته تا آخرتش نظامى واحد دارد • تمامى اجزا و ابعاض این عالم با اجزا و ابعاض آن عالم مرتبط است •اجزاى عالم هستى ارکانى قویم دارد، ارکانى که یکدیگر را صالح می کنند.