چکیده:
سوررئالیسم، خودکاری ذهنی، تقریر و تحریر آزادانه تفکّرات بدون تحکّم عقل، بیان اندیشهی القایی بدون نظارت عقل و فارغ از هرگونه نظارت هنری یا اخلاقی است. میتوان گفت که این مکتب، دستاورد رشد دانش روانشناسی در قرن 20 و برخورد روانی با ادبیّات است. سوررئالیستها، ارتباط میان ذهن و عین را تصادف عینی نامیدهاند و آثار و نمونههای این تصادف عینی مبتنی بر واقعیّت و فراواقعیّت در متون اساطیری و حماسی آشکارا دیده خواهد شد؛ چنانکه پژواک آن در ساختار اساطیری، حماسی و گوناگونی ادبی شاهنامه فردوسی وجود دارد. هدف مقاله پیش روی، تبیین سوررئالیستی خواب، رؤیا و پیشبینی مبتنی بر واقعیّت و فراواقعیّت تصادف عینی در شاهنامه فردوسی با رویکرد توصیفی- تحلیلی است که چندی، چونی و چرایی آنها بررسی و تبیین شده است. پرسش اصلی پژوهش، میزان فراوانی شاخص تصادف عینی و وجوه تفاوت آن با عناصر فراواقعیّتی خواب، رؤیا و پیشبینیهاست. دستاورد پژوهش نشان میدهد که کاربرد خواب و رؤیا، 17 بار، ستارهشماری و پیشبینی، 35 بار و گذر از فراواقعیّت به واقعیّت یا تصادف عینی، 9 بار بهعنوان شاخصی کاملاً سوررئالیستی در شاهنامهی فردوسی آمده است. تصادفهای عینی دربارهی شخصیّتهایی همچون سیاوش، گودرز، کیخسرو، افراسیاب، کتایون، یزدگرد بزهگر، خسروپرویز و یزدگرد - آخرین پادشاه ساسانی - روی داده است. تحقّق رؤیای این افراد و دیدن آن با چشم سر، همان تفاوت میان خواب و رؤیا و پیشبینیها با تصادف عینی در شاهنامه است.
Surrealism is automatic writing, inscribing and writing freely, i.e. without the dominance of intellect; it is the expression of inductive thought without the supervision of wisdom and regardless of any artistic or ethical oversight. It can be said that this school is the result of the growth of psychology in the 20th century and, hence, psychological encounters with literature. Surrealists called the relationship between mind and the real thing the objective accident. The effects and instances of this objective crash which is based on reality will be clearly seen in epics as its echoes are woven into the mythological, epic and literary structure of Ferdowsi’s Shahnameh. The purpose of this article is examining the surrealistic explanation of the dream and prediction of reality and objective crash in Ferdowsi''''''''s Shahnameh through an analytical, descriptive approach, which has been reviewed and explained. The main question of this research is the frequency of the objective accident index and its differences with the surreal elements of dreams and predictions. Research findings indicate that the application of sleep and dreams are 17 times, star counting and predicting 35 times and passing through the reality or objective accident 9 times, as a completely surrealistic indicator in Ferdowsi’s Shahnameh. Objective accidents on characters such as Siavash, Goodarz, Keikhosro, Afarsiab, Katayun, Yazdgerd, Khosrowparviz and Yazdgerd, the last Sasanian king. The realization of the dream of these people and seeing it with one’s eyes is the same difference between sleep and dreams and predictions with an objective accident in Shahnameh.
خلاصه ماشینی:
سوررئاليست ها، ارتباط ميـان ذهـن و عين را تصادف عيني ناميده اند و آثار و نمونه هاي اين تصادف عيني مبتني بر واقعيت و فراواقعيت در متون اساطيري و حماسي آشـکارا ديـده خواهـد شـد؛ چنـان کـه پـژواک آن در سـاختار اسـاطيري ، حماسـي و گوناگوني ادبي شاهنامه فردوسي وجود دارد.
دسـتاورد پژوهش نشان مي دهد کـه کـاربرد خـواب و رؤيـا، ١٧ بـار، ستاره شـماري و پيش بينـي ، ٣٥ بـار و گـذر از فراواقعيت به واقعيت يا تصادف عيني ، ٩ بار به عنوان شاخصي کاملا سوررئاليستي در شـاهنامه ي فردوسـي آمده است .
تحقق رؤيـاي اين افراد و ديدن آن با چشم سر، همان تفـاوت ميـان خـواب و رؤيـا و پيش بيني هـا بـا تصـادف عينـي در شاهنامه است .
عنوان اصلي پژوهش ، يکي از شاخص هاي اين مکتب يعني تصادف عيني است کـه ميـزان فراواني آن به روش توصيفي - تحليلي به انجام رسيده و وجوه تفاوت آن با عناصـر فراواقعيتـي خـواب و رؤيا و پيش بينيهاي يادشده بيان شده است .
در ايـن مقالـه ضـمن معرفـي عناصـر سوررئاليسـتي شـاهنامه ، تصادف عيني به عنوان يکي از شاخص هاي اين مکتـب بررسـي و تحليـل شـده ، تفـاوت آن بـا خواب هـا، رؤياها و پيش بينيها بيان خواهد شد.
بنـابراين ميتوان تصادف عيني را در شاهنامه ، زاييده ي خواب و رؤيا و پيش بيني دانست ؛ آن هايي کـه از مرحلـه ي فراواقعيت عبور کرده و به دنياي واقعيت ها پا نهاده اند.