چکیده:
مبحث توسعه در دهههای اخیر جزء مهمترین مشکلات کشورها و مناطق است. توسعه منطقهای مفهوم نوینی است که میتواند با ایجاد یک روش مناسب، دستیابی به بهتر شدن استانداردهای زندگی، افزایش فعالیتهای اقتصادی، افزایش سرمایهگذاری در بخشهای مختلف و سرانجام ترویج اقتصادی پویا و جذاب را پشتیبانی کند. توسعه اقتصادی مناطق گوناگون براساس توانمندیهای هر منطقه صورت میپذیرد. سواحل اقیانوسی ایران، از توانمندیهای بیشمار جهت توسعه منطقهای نظیر، امکان بهرهمندی از حملونقل دریایی، ترانزیت، صنایع دریایی، گردشگری و غیره برخوردار است، با وجود این کشور ایران آنگونه که شایستهاست، از این توانمندیها بهرهمند نمیشود. بنابراین، این پژوهش برآناست که با تحلیل وضعیت سواحل اقیانوسی ایران، به تدوین و ارائه راهبردهای پیشنهادی جهت توسعه منطقهای این سواحل بپردازد. در این پژوهش و درپی رسیدن به هدف موردنظر باتوجه به تکنیک SWOT، به بیان نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید سواحل اقیانوسی ایران پرداخته شد و پس از طی فرایند ارزیابی، استراتژیها یا راهبردهای رقابتی ـ تهاجمی بهعنوان راهبردهای قابل قبول معرفی شدند. بنابراین با استفاده از نقاط قوت داخلی و فرصتهای خارجی، سیستم میبایست در راستای اجرا و به کارگیری استراتژیهای مذکور گام بردارد و با استفاده از نقاط قوت داخلی، بیشترین بهرهمندی را از نقاط فرصت خارجی داشته باشد. همچنین راهبردهای انطباقی یا بازنگری بهعنوان راهبردهای با اولویت دوم مشخص شدند. طبق این راهبرها میبایست در جهت رفع ضعفهای داخلی یا کاهش آنها تلاش گردد، تا به کارگیری از فرصتهای ویژه و مناسب در این منطقه قابل بهرهمندی باشند.
Regional development is a concept that focuses on motivating and diversifying various economic activities and investing in various sectors in order to reduce differences and economic and social differences between different regions. It also supports the improvement of living standards, the intensification of economic activities, the increase of investment in different sectors, and finally the promotion of dynamic and attractive economy. The economic development of different regions is based on the capabilities of each. Despite the fact that Iran's oceanic coasts have numerous capabilities for regional development (the possibility of benefiting from sea transportation, transit, marine industries, tourism, etc.), there has not been much achieved in that regards. Thus, this research aims to analyze the situation of Iran's oceanic coasts, as to formulate and present suggested strategies for the regional development of these coasts. To this end, based on SWOT framework, the strengths, weaknesses, opportunities and threats of Iran's ocean coasts were discussed and after the evaluation process, some strategies or competitive-aggressive strategies were introduced. Consequently, the system should take steps towards the implementation and application of the mentioned strategies, and by making use of the internal strengths, it should benefit the most from the external opportunities. Correspondingly, adaptive strategies were identified as second priority strategies. According to these guidelines, efforts should be made to eliminate, or at least reduce, the internal weaknesses, so that it would be conceivable to take advantage of special and appropriate opportunities in this region.
خلاصه ماشینی:
سواحل اقيانوسي ايران ، از توانمندي هاي بي شمار جهت توسعه منطقه اي نظير، امکان بهره مندي از حمل ونقل دريايي ، ترانزيت ، صنايع دريايي، گردشگري و غيره برخوردار است ، با وجود اين کشور ايران آن گونه که شايسته است ، از اين توانمندي ها بهره مند نمي شود.
واژه هاي کليدي: توسعه ، توسعۀ منطقه اي ، سواحل اقيانوسي ايران طبقه بندي JEL: P٤٥,P٢٠ ,O٤٧ ,O٢١ مقدمه در دنياي امروز، توسعۀ منطقه اي يک مفهوم متمرکز بر تنوع بخشي به فعاليت هاي اقتصادي و سرمايه گذاري ، در بخش خصوصي و دولتي ، به منظور کاهش تفاوت هاي اجتماعي و اقتصادي بين مناطق مختلف ، جهت بهبود سطح زندگي و ارائۀ خدمات با کيفيت بالا به شهروندان است (٣٦-٣٥ :٢٠١٤ ,apostolache).
درياباري و همکاران (١٣٩٧) در مقالۀ «آمايش سرزميني و توسعۀ سواحل مکران با تأکيد بر مکان يابي و احداث شبکه هاي حمل ونقل ، در راستاي ارتقاي موقعيت ژئوپليتيک و ژئواکونوميک »، با استفاده از تجزيه وتحليل داده ها، نتيجه گرفتند که با ايجاد شبکۀ ريلي شمال ـ جنوب در مجاورت شرق کشور و اتصال منطقۀ آزاد چابهار به سرخس ، در شمال شرقي کشور، ظرفيت هاي اقتصادي، اجتماعي و فرصت هاي ترانزيتي و سرمايه گذاري فراواني براي اين مناطق فراهم ميشود.
کاوياني و همکار (١٣٩٦) در مقاله اي با عنوان «تأثير موقعيت ژئوپليتيک بر راهبرد ملي (مطالعۀ موردي: جنوب شرق ايران )»، و با استفاده از روش تجزيه وتحليل داده ها، نتيجه گرفته اند که يافته هاي پژوهش نيز، با تأکيد بر داده هاي آماري، نشان دهندة ناکارآمدي کنوني اين بخش از کشور، در تقسيم کار ملي است و به دليل ضعف زيرساخت هاي توسعۀ منطقه اي در همگرايي منطقه اي، براي ايران فرصت آفريني نکرده است .