چکیده:
پژوهش حاضر، به تدوین سناریوهای آینده روابط امنیتی ایران و ترکیه با استفاده از سناریو ویزارد میپردازد. تا با نیازسنجی و انجام این نوع از پژوشهای راهبردی، سیاستگذاران و تصمیمگیران در روابط ایران و ترکیه بتوانند به گزینههای بدیل برای تصمیمگیری بیاندیشند. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش بررسی آن با استفاده از روشهای جدید آینده پژوهی، اکتشافی است. در این تحقیق براساس ماهیت آن، اطلاعات لازم به دو شیوه گردآوری میشود: روش کتابخانهای و پرسشنامهای. با توجه به اینکه از نرم افزار میک مک و سناریو ویزارد برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده میشود، نوع پرسشنامه بسته و به صورت ماتریس آثار متقابل و به پیمایش نظرات کارشناسان و متخصصان است. در نهایت 7 عامل کلیدی به عنوان عوامل پایه در سناریو ویزارد استفاده شده است. و با توجه به تجزیه و تحلیلهای متعدد و با بهره گیری از پانل خبرگان، تعداد 4 سناریوی محتمل به عنوان سناریوهای خروجی سناریو ویزارد به شرح ذیل میباشد؛ سناریو اول: با خرس-ها میرقصد، سناریو دوم: هرکسی کو دور ماند از اصل خویش/ بازجوید روزگار وصل خویش، سناریو سوم: یکی به نعل... یکی به میخ، سناریو چهارم: این ره که تو میروی به ترکستان است. درنهایت چنین نتیجهگیری میشود که از میان 4 سناریوی محتمل، سناریو اول: «با خرسها میرقصد» از مطلوبیت بیشتری برخوردار است، زیرا موجب همگرایی بیشتر ترکیه با روسیه و ورود ترکیه به جبهه کشورهای تجدید نظر طلب در نظام بین الملل، که منجر به کاهش روابط با آمریکا و ایجاد تقابل میشود. و به نفع جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. شایان ذکراست سیاستهای راهبردی و کلان ج.ا.ایران در قبال تمام همسایگان زمینیاش، همواره سیاست تعامل، دوستی و برادری است.
The present study deals with the development of future scenarios of Iran-Turkey security relations using Scenario Wizard. So that by assessing needs and conducting this type of strategic research, policy makers and decision makers in Iran-Turkey relations can think of alternative options for decision making. The current type of research is applied and its investigation method is exploratory using new future research methods. In this research, based on its nature, the necessary information is collected in two ways: library method and questionnaire. Due to the fact that Micmac software and Scenario Wizard are used for data analysis, the type of questionnaire is closed and in the form of a matrix of mutual effects and surveying the opinions of experts and specialists. Finally, 7 key factors are used as basic factors in the wizard scenario. And according to numerous analyzes and using the panel of experts, the number of 4 possible scenarios as output scenarios of the scenario wizard is as follows; The first scenario: dancing with bears, the second scenario: everyone who is far away from his origin / questioning his past, the third scenario: one to the shoe... one to the nail, the fourth scenario: this is the way you are going to Turkestan. In the end, it is concluded that among the 4 possible scenarios, the first scenario: "Dancing with Bears" is more desirable, because it leads to greater convergence of Turkey with Russia and Turkey's entry into the front of revisionist countries in the international system, which leads to the reduction of relations with the United States and the creation of confrontation. And it will benefit the Islamic Republic of Iran. It is worth mentioning that the strategic and macro policies of Iran towards all its land neighbors are always the policy of interaction, friendship and brotherhood.
خلاصه ماشینی:
در نهايت چنين نتيجـه گيـري ميشود که از ميان ٤ سناريوي محتمل ، سناريو اول : «با خرس ها ميرقصد» از مطلوبيت بيشتري برخوردار است ، زيرا موجب همگرايي بيشتر ترکيه با روسيه و ورود ترکيه به جبهه کشورهاي تجديدنظرطلب در نظام بين الملل که منجر به کاهش روابط با آمريکا و ايجاد تقابل ميشود و به نفع جمهوري اسلامي ايران خواهد بـود.
موضـع گيـري ترکيه عليه سوريه (شريک راهبردي ايران ) و قرار گرفتن اين کشور در جبهـه غـرب بـه خـاطر عضويتش در ناتو و احداث سپر موشکي در مرز کشـور سـوريه و حمايـت هـاي ايـن کشـور از تروريست هاي معارض سوريه موجب شده است تا روابـط ايـران بـا ترکيـه در هالـه اي از ابهـام قرار گيرد (صفوي و همکاران ، ١٣٩٩).
به طور مثال حضور ترکيـه در برهـه ٨٤ سال سوم | شماره سوم | پاييز ١٤٠١ اي از زمان به عنوان ميانجي در پرونده هسته اي ميان ايـران و قـدرت هـاي جهـاني و کمـک در زمينه ي حل مشکلات بانکي در زمان تحريم در دوران مناسبات خوب دو کشور و تقابل منـافع در بحران سوريه و تـنش متـأثر از آن و مشـکلات ايجادشـده در فراينـد حـل بحـران و مجـددا همکاري دو کشور به همراه روسيه براي دستيابي بـه راه حـل سياسـي در سـوريه از نمونـه هـاي تأثير روابط ميان دو کشور در سياست هاي منطقه اي و فـرا منطقـه اي و محاسـبه هزينـه فايـده ي اقدام ها و سياست ها است ؛ بنابراين روابط ميـان ايـران و ترکيـه بـراي هـر دو کشـور از اهميـت خاصي برخوردار است (نبوي و همکاران ، ١٣٩٩).