چکیده:
چگونگیِ سیاستورزی و سرنوشت هر اجتماعی برآیندی از تعامل مردم و حاکمان است. فهم چگونگی و چرائیِ کنشگری و مشارکت سیاسی شهروندان برای بهبود سامان سیاسی و اجتماعی و رفع نابسامانیها ضروری است. احساس تبعیض بر اساس قومیت از مسائلی است که کنشگری و مشارکت شهروندان را به اَشکال متفاوت متأثر میسازد و میتواند اقوام را به همگرایی یا واگرائیِ ملی سوق دهد. با نظر به تنوع اقوام در ایران، فهم لایههای مختلف مسئلة تبعیض و اثر آن بر اَشکال مشارکت سیاسی ضرورت دارد. در این راستا مسئلة اصلی ما بررسی اثر احساس دوگونه تبعیضِ سیاسی و اجتماعی بر دو سطحِ رفتار سیاسیِ ملیگرایانه و قومگرایانه بوده و سوال اصلی این است که احساس تبعیض سیاسی و اجتماعی، چه اثری بر رفتار سیاسی ملیگرایانه و قومگرایانه دارد؟ برای بررسی موضوع، از روش کمّیِ پیمایش و ابزار پرسشنامه در شهر اهواز استفاده شد. یافتهها نشان میدهد احساس تبعیضِ سیاسی از سوی گروههای قومی مختلف، احتمال مشارکت سیاسیِ ملیگرایانه و مشارکت سیاسیِ قومگرایانه آنها را تقویت میکند. در مورد احساس تبعیضِ سیاسی، به ترتیب عربها، بختیاریها و بهبهانیها بیشتر احساس تبعیضِ سیاسی میکنند. هرچه میزان احساس تبعیض اجتماعی افزایش مییابد، مشارکت سیاسیِ ملیگرایانه کاهش مییابد اما فعالیت سیاسیِ قوممحور بیشتر میشود. گروههای قومیِ مختلف در روابط روزمرة اجتماعی با هم نیز احساس تبعیض دارند.
Discrimination on the basis of ethnicity is one of the issues that affect society and politics in different ways, and delay in its effects on political participation is also vital. Assessing the relationship between feelings of discrimination and political participation by distinguishing between types of discrimination and political participation will help to better understand the issue. Our main issue is to examine the effect of the feeling of political discrimination and social discrimination on national and ethnic political participation, and the main question is what effect do different types of discrimination have on different types of political participation? To investigate the issue, quantitative survey methods and questionnaire tools were used and researcher-made questionnaires were completed by the questioning 375 citizens of Ahvaz. The results show the feeling of political discrimination by different ethnic groups, the possibility of national political participation, and ethnic-based political participation It strengthens them. As for the feeling of political discrimination, the Arabs, Bakhtiari, and Behbahanis, respectively, feel more political discrimination. As the sense of social discrimination increases, so does national political participation, but so does the ethnocentric political activity. Different ethnic groups feel discriminated against in their daily social interactions.
خلاصه ماشینی:
چلداوی (۱۴۰۰)، در پژوهش خود با عنوان «بررسی جامعه شـناختی عوامـل مـرتبط بـا هویت جمعی با تأکید بر نگرش های اجتماعی و فرهنگـی: مـورد مطالعـۀ جوانـان قـوم عـرب شهرستان دشت آزادگان » نشان داده است کـه رابطـۀ بـین احسـاس تبعـیض و هویـت جمعـی (هویت ملی و هویت قومی) از نوع معکوس و منفی است ، بین تعـاملات اجتمـاعی و هویـت جمعی (هویت ملی و هویت قومی ) رابطه ای مشاهده نمی شـود، و میـزان گـرایش جوانـان قـوم عرب ساکن شهرستان دشت آزادگان به هویت قومی، بیشتر از هویت ملی است .
خروجی آزمون تحلیل واریانس برای آزمون رابطۀ نوع قومیت با احساس تبعیض اجتماعی [%%ابتدای جدول%%متغیر , سطوح , میانگین , درجۀ آزادی بین گروهی , درجۀ آزادی درون گروهی , F, سطح معناداری , فارس , 32/58, , , , , بختیاری , 38/20, , , , قت , عرب , 31/39, 13942/74, 37320/3, 3/001, 0/031 ومی, شوشتری , 38/28, , , , , دزفولی , 32/17, , , , , بهبهانی , 34/68, , , , با توجه به داده های جدول شماره (۱۳) کـه مقـدار ۳/۰۰۱ =F و سـطح معنـاداری =sig است ، مشخص می شود که حداقل اختلاف دو مـورد از میـانگین هـا، معنـادار اسـت .
یافته های پژوهش حاضر در مورد اثر احساس تبعیض اجتماعی بر مشارکت سیاسی نشان می دهد که هرچه میزان احساس تبعیض اجتمـاعی افـزایش مییابـد، میـزان مشـارکت سیاسـی ملیگرایانه کم می شود.