چکیده:
یکی از آیات قرآن کریم که در طول سده های متمادی، موضوع گفتگوهای درازدامن قرار گرفته، آیه شریفه بقره/104 است که به گفته مفسران، مسلمانان را از به کارگیری تعبیر «راعِنا» بازداشته و ملزم به جایگزینی آن با تعبیر «انْظُرْنا» کرده است. به رغم آنکه عالمان تفسیر در خصوص معنای «راعنا» و دلایل نهی از گفتن آن، بالغ بر هفت نظرگاه تفسیری پیش افکنده اند، هنوز ابعاد و زوایایی از بحث باقی مانده است که می طلبد با اتخاذ رویکردهای جدیدِ مطالعاتی، از نو به بحث گذاشته شود. پژوهش حاضر با هدف جبران این خلأ مطالعاتی در صدد است با عنایت به داده های زبانشناختی و بین الادیانی که پیشتر از نظرها دور مانده است، تحلیلی جدید از مخاطبانِ این آیه شریفه و معنای «راعنا» عرضه نماید. در این پژوهش اثبات می شود که اهل کتاب با اثرپذیری از آموزه های عهدینی، رابطه «پیامبر اکرم ـ پیروان» را در قالب رابطه «شبان ـ گوسفندان» صورتبندی می کردند. این در حالی است که خداوند متعال در آیه شریفه بقره/104، مؤمنانِ اهل کتاب را به وانهادنِ استعاره عهدینیِ شبانی امر کرده و بدین سان، آنان را نه صرفاً به جایگزینی تعبیر «راعنا» با «انظرنا»، که به تغییر در صورتبندی رابطه پیامبر اکرم(ص) با توده های مردم فراخوانده است.
One of the verses of the Holy Qur'an which has been under debate for centuries is Baqarah/104. According to Muslim exegetes, the above-mentioned verse prevented Muslims from using the term "Raˁina" and called on them to replace it with the term "ˀUnzurna". Although the exegetes have put forward seven ideas about the meaning of "Raˁina" and the reasons behind preventing Muslims from saying it, there are still some hidden aspects which require conducting new studies based upon new scientific approaches. That's why this study, considering the previously neglected linguistic-interreligious data, is going to provide a new analysis of the audience of the Qur'anic verse Baqarah/104 and the exact meaning of the term "Raˁina". This study proves that the Jews, being influenced by the teachings of the Old Testament, viewed the relations between "Prophet and the followers" as the relations between "shepherd and sheep". However, the Almighty God commanded the Jews to abandon the deeply-rooted metaphor of "shepherding". Therefore, the Qur'anic verse "La Taqulu Raˁina wa Qulu ˀUnzurna" called on the Jews to not only replace the term "Raˁina" with "ˀUnzurna", but to change the formulation of relations between Prophet and his followers.
(
, 
, 
)
