تحلیل علل عدم شکل‌گیری گفتمان علمی ایران با اروپا در دوره صفویه مقاله

عصر صفوی با تحولات انقلاب علمی اروپا از کوپرنیک تا نیوتن تقریباً منطبق است. در این دوره با وجود آنکه اروپائیان زیادی در قالب نمایندگان دولتی، تاجر، میسیونرهای مذهبی و جهانگرد به ایران رهسپار شدند؛ اما گفتمان علمی بین اروپائیان و دانشمندان ایران صورت نگرفت. این پژوهش در پی پاسخ به چرایی این موضوع است. برای پاسخ به این پرسش به نظر می‌رسد که حدود 150 سال ابتدای دوره صفوی که مقارن با دهه‌های آغازین قرن هفدهم میلادی از یک سو برخی از مهم‌ترین نظریه‌های علمی جدید حتی در اروپا مورد قبول همگان نبود. از سوی دیگر نیز اروپائیانی که به ایران سفر ‌کردند بعضاً با اطلاع از ظرفیت‌های علمی و فرهنگی به ایران می‌آمدند و الزاماً از جزئیات فنی و دستاوردهای جدید علمی غرب اطلاعی نداشتند. همچنین از لحاظ دانش فنی، زبان و دغدغه‌های علمی سطح یکسانی میان ایرانیان و اروپائیان وجود نداشت و این مسئله سبب شد که گفتمان علمی فیمابین ایران عصر صفوی و اروپا برقرار نگردد. نوشتار حاضر بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای به بررسی موضوع بپردازد.