اصول مردم سالاری اسلامی در قرآن و حدیث مقاله

نویسنده مسئول: نظری، احمد ؛

نویسنده: فرهادی، پریسا ؛ صابریان، علیرضا ؛

معرفت مهر 1401 - شماره 298 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎12 صفحه - از 81 تا 92 )

کلیدواژه ها: مردم سالاری مردم سالاری اسلامی اصول مردم سالاری اسلامی مردم دین قرآن کریم طاغوت اصول آموزه‌های جامعه

چکیده:

مردم‌سالاری اسلامی شیوه‌ای حکومتی برآمده از دین و آموزه‌های آن است. این سبک حکومتی همچون هر ایدیولوژی، دیدگاه و نظریه در حوزه‌های مختلف از اصول خاصی برخوردار است و با توجه به بافت فرهنگی در هر جامعه دارای ضوابطی است که الگوی آن را با سایر جوامع متمایز می‌سازد. با توجه به بافت فرهنگی جامعه ایران که مبتنی بر ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی است در این مقاله تلاش شده است که این مسیله مورد بررسی قرار گیرد که: از منظر دو منبع قرآن و حدیث که از منابع اصلی دین اسلام به‌شمار می‌روند مردم‌سالاری اسلامی از چه اصولی برخوردار است؟ از این منظر در این مقاله سعی شده است که ضمن استفاده از منابع کتابخانه‌ای، بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت (ع) این مسیله مورد بررسی قرار گیرد. براساس یافته‌های پژوهش، در قرآن و حدیث مردم‌سالاری اسلامی از اصولی همچون: «نفی سلطه و طاغوت»، «دانایی‌محوری»، «عدالت‌محوری»، «قانون‌مداری و قانون‌گرایی»، «تامین آزادی»، «امر به معروف و نهی از منکر» و «خدمت‌گزاری» برخوردار است. در نتیجه، این اصول هفت‌گانه به‌عنوان اصول‌محوری مردم‌سالاری دینی- اسلامی معرفی و مشخص شده‌اند.

خلاصه ماشینی:

حضرت در اين کلام، با عبارت «تعليمکم» توجه كامل به امر آموزش و با کلمۀ «تأديبکم» به امر پرورش در نظام حکومتي برآمده از دين اسلام را روشن مي‌کنند؛ و آموزش و تعليم براي زدون جهل و ناداني را حق مردم بر حاکم اسلامي معرفي مي‌کنند و بيان مي‌دارند: بايد شما را تعليم دهم تا از جهل رهايى يابيد؛ و در مورد حق پرورش مي‌فرمايند: شما را تربيت كنم تا فراگيريد و آگاه شويد. مجموع آيات قرآن کريم و روايات اهل‌بيت( به اين معنا اشاره دارد که اسلام يکي از اصول و بنيان‌هاي نظام مردم‌سالاري اسلامي را برقراري عدل و عدالت مي‌داند و نقطۀ مقابل عدل را ظلم مي‌پندارد که باعث اضمحلال ‌و فروپاشي حکومت‌ها و جوامع مي‌شود. محسن مهديان در اين مورد بيان مي‏دارد که دو سطح بحث را بايد از هم جدا کرد؛ ابتدا اينکه چه ميزان تحول دروني جامعه براي شکل‏ دادن عدالت فراهم است؟ آيا جامعۀ ما يک جامعه توحيدي است، که تقوا را در سطح فردي تا اجتماعي امتداد بخشيده باشد؟ اين موضوع همان‌طور که گفته شد از جهت نسبت عدالت با مردم‌سالاري اسلامي اهميت دارد که رکن اساسي در شکل‌گيري عدالت اسلامي است. به پيروي از اين نياز اجتماعي، دين اسلام به اين اصل حياتي توجه کرده است و قانون‌مداري و قانون‌محوري يکي از اصول مهم و اساسي مردم‌سالاري اسلامي به‌شمار مي‌رود (خواجه سروي، 1395). از منظر آموزه‌هاي اسلامي يکي از مصاديق مشارکت مردم جامعه در عرصۀ سياسي، اجراي فريضۀ امر به معروف و نهي از منکر است. نقش امر به معروف و نهي از منکر در نظارت مردم بر حکومت، گسترش مشارکت مردمي، تقويت بينش عمومي و در وحدت و همبستگي اجتماعي، از مهم‌ترين کارکردهاي اين اصل در نظام مردم‌سالاري اسلامي است.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت