چکیده:
چالش عمده کشورهای در حال توسعه، سنجش عملکرد دولت به ویژه خردهسیستم سلامت است. در ایران نیز سیاستها و چارچوبهای نهادی به ویژه سیاستهای کلی نظام سلامت بر سنجش عملکرد حوزه سلامت تأکید دارند. وضعیت کنونی حوزه سلامت، از ناتوانی دولت در اجرای این سیاستها، حکایت دارد. هدفِ این مطالعه، شناسایی و تبیین کاربست الگوی ارزشیابی عملکرد دولت در حوزه سلامت بر مبنای نظریه همشکلی نهادی است.این پژوهش از نوع توسعهای – کاربردی است و با رویکرد استقرایی و کیفی نظاممند اشتراوس و کوربین در راهبرد «نظریه دادهبنیاد»، تحلیل شده است. گزارهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 19 نفر خبره دانشگاهی- اجرایی در امر ارزشیابی عملکرد حوزه سلامت، گردآوری شدند. روش نمونهگیری ترکیبی هدفمند و گلوله برفی، تا مرحله اشباع نهایی ادامه یافت.در این پژوهش، تعداد 124 مفهوم و 20 مؤلفه در قالب چهار بُعد اصلی مؤثر بر ارزشیابی عملکرد دولت در حوزه سلامت تحت عنوان «عوامل فرهنگی و ارزشی»، «عوامل اقتصادی»، «قوانین و خطمشیها» و «عوامل ساختاری و فناورانه»، شناسایی شدند.نتایج پژوهش نشان داد که الگوی پیشنهادی حاصل از عوامل مؤثر با سه نوع همشکلیِ «فشار اجباری»، «فراگرد تقلیدی» و «فشار هنجاری» مترتب بر محیطهای نهادی سازمانهای متولی و دولت، سازگاری دارد.
The main challenge of the developing countries is to measure the government performance, especially the health subsystem. In Iran, policies and institutional frameworks, especially the general policies of the health system, emphasize on measuring the performance of the health sector. The current state of health indicates the government inability to implement these policies. The purpose of this study is to identify and explain the application of the government's performance evaluation model in the field of health, based on the Institutional Isomorphism theory.124 concepts and 20 components were classified under 4 main categories that affect government performance evaluation, including "cultural and value factors", "economic factors", "laws and policies" and "structural-technological factors".
خلاصه ماشینی:
براي مثال ، در گزارش هاي سازمان شفافيت بين المللي، جايگاه ايران در چهـار مؤلفـه عمـده رفـاه 1-World Health Organization (WHO) 2- Peiffer et al 3- Chandrasekhar et al 4- Gill 5- Turban, Pollard & Wood 6- Alves & Lourenço 7- Donghun 8- Schoenmaker 26 اجتماعي يعني «رقابت پذيري جهاني» با رقم ٥٣ در رتبه ٩٩ (٢٠٢٠)، «ادراک ميزان فساد» بـا رقـم ٢٥ در رتبه ١٤٩(٢٠٢٠)، «توسعه انساني» با رقم ٧٨٣ در رتبه ٧٠ (٢٠٢١)، و«کيفيت زندگي» با رقم ٦٥ در رتبه ٨٧ جهان قرار دارد (٢٠٢١).
در ادامه برخي از مطالعات و پژوهش هاي مرتبط با موضوع پژوهش مرور ميشوند: 1- naturalistic evaluation 2- Chandrasekhar et al 3- Gogoi & Baruah 29 پيشينه تجربي پژوهش سيف الدين اصل و همکاران (١٣٩٤) در پژوهشي با عنوان «مقايسه عملکرد وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي و وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري ايران با شاخص هاي کليدي معرف توسعه پژوهش با استفاده از تکنيک دلفي فازي»، ضمن پيش بيني کارآمدي جايگاه منطقه اي نظام سلامت ايران در سال ٢٠٢٥، عوامل خط مشيگذاري، نهادي، فرهنگي و اجتماعي را بر ارزشيابي عملکرد سلامت ، مؤثر دانسته اند.
رشيديان و همکاران (٢٠٢١) در پژوهش «ارزشيابي عملکرد و رتبه بندي سيستم هاي مراقبت اوليه بهداشتي منطقه اي و سلامت عمومي در 1- Önen & Sayın 2-Organisation for Economic Co- operation and Development (OECD) 3 - Bosu, Si-Qi & Hong-Juan 4 - Primary Health Care (PHC) 31 ايران » بر اساس گزارش هاي آماري وزارت بهداشت و مرکز آمار ايران به ويژه شاخص هاي آمار حياتي و نتايج شاخص هاي چندگانه جمعيت شناختي و سلامت ، وضعيت ارزشيابي و سنجش عملکرد دانشگاه هاي علوم پزشکي را بررسي کرده اند.