چکیده:
«عن» یکی از حروف جر است که عموم نحویان آن را مفید مجاوزه می‌دانند؛ اما معنای دقیقی برای مجاوزه ذکر نمی‌کنند و تنها از طریق مثال مجاوزه را توضیح می‌دهند. همچنین، علاوه بر مجاوزه معانی فراوان دیگری را نیز برای «عن» ذکر می‌کنند که هیچ رابطه‌ای آن‌ها را به یکدیگر نمی‌پیوندد. این جستار در‌صدد بوده است با روش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر نظریه اصل معنا و استدلال و استناد به کاربرد «عن» در آیات قرآن، معنای واحدی برای «عن» بیابد به‌گونه‌ای که همه کاربرد‌های «عن» در قرآن و عموم کاربرد‌های غیر شاذ آن در زبان عربی را به‌گونه‌ای دقیق و قابل قبول بر‌اساس این معنای اصلی تحلیل کند. از این جستار به‌دست آمد: معنای «عن» در قرآن همه‌جا به همان معنایی است که نحویان از آن به مجاوزه تعبیر می‌کنند. مجاوزه به معنای دوام بُعد و حفظ فاصله است و باید در آن، نوعی ابهام لحاظ گردد؛ پس اصولا نباید از «عن» ابتداء را فهمید و کاربرد «عن» به‌جای «من» صحیح نیست. چیزی که «عن» را در برخی مواقع به «من» شبیه می‌سازد، معنای وساطت است که حاصل بُعد و ابهام مستفاد از مجاوزه است. همچنین، هیچ‌کدام از معانی ابرازی نحویان و مفسران برای کاربرد «عن» به‌جای سایر حروف اثبات نشد و تحلیل «عن» در همه این نمونه‌ها با معنای مجاوزه، آسانتر و دقیقتر بود.
An" is one of the letters of Jar, which is generally interpreted, "mojawazah" by syntacticians; But they do not mention the exact meaning of "mojawazah" and only explain "mojawazah" through some examples. Also, they mention many other meanings for "an" that have no relation between them. This paper has tried to find a single meaning for "an" in a descriptive-analytical method based on the theory of the principle of meaning and reasoning and citing the use of "an" in the verses of the Qur'an so that all uses of "an" in the Qur'an and general non-common uses. This is an attempt to analyze it in Arabic accurately and acceptably based on this main meaning. From this article, it was obtained: The meaning of "an" in the Qur'an is the same meaning everywhere that syntacticians interpret it as "mojawazah". "Mojawazah" means the permanence of the dimension and the preservation of distance, and a kind of ambiguity must be taken into account; therefore, in principle, one should not understand the meaning of beginning from "an" and the use of "Men" instead of "An" is not correct. What sometimes makes "An" resemble "Men" is the meaning of mediation, which is the result of the dimension and ambiguity used by "mojawazah". Also, none of the expressive meanings of syntacticians and commentators were used to use "an" instead of other letters, and the analysis of "an" in all these examples with a synonymous meaning was easier and more accurate.
خلاصه ماشینی:
اين جسـتار درصـدد اسـت مبتني بر نظريه اصـل معنا و اسـتدلال و اسـتناد به کاربرد «عن » در آيـات قرآن ، معنـاي واحـدي براي «عن » بيـابـد بـه گونـه اي کـه همـه کـاربردهـاي «عن » در قرآن و عموم کاربردهاي غير شــاذ آن در زبان عربي را براســاس اين معناي اصــلي، به گونه اي دقيق و قابل قبول تحليل کند.
مهمترين وجـه نوآوري مقـالـه حـاضـــر، از ســـويي اثبـات معنـايي دقيق براي «عن » به گونه اي اسـت که بدون نياز به دو نظريه تناوب و تضـمين ، ميتوان عموم کاربردهاي «عن » در قرآن را بـدون تکلف تحليـل کرد؛ ديگر اينکـه تعريفي دقيق از اين معنـا کـه نحويان از آن به مجاوزه تعبير ميکنند ارائه ميکند.
اين معنا همان اسـت که بسـياري از علما در فرق عبارت «رويته ع نه » يا « رويت ه منه » ذکر کرده اند که اگر روايت با «عن » متعدي شـود، به اين معناست که راوي، روايت را با واسطه نقل ميکند؛ اما اگر با «من » متعدي شود، به اين معنـاســـت کـه راوي ، روايـت را مســتقيمـا از صـــاحـب اصــلي کلام ، نقـل ميکنـد.
(طباطبايي، ۱۳۹۰ ق : ٢٤٩/١٨) اگر عن را در اين آيـه بـه معنـاي «علي» بـدانيم ، معنـايش اين اســـت کـه فرد، مـال را بر خود انفاق نکرده اســـت ؛ درحاليکه اين گونه نيســـت و کســـاني که از انفاق در راه خدا سـرباز ميزدند، از انفاق آن براي خود و خانواده شـان ، ابايي نداشـتند؛ اما به واسـطه اين بخل ، خير کثيري را از خود دريغ داشته اند و اين همان معناي مجاوزه است .
Ibn Katheer Abu al-Fida Ismail bin Omar, 1419 BC, Interpretation of the Great Qur’an, investigative: Muhammad Hussein Shams al-Din, first edition, Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyya.
(
, 
, 
)
