چکیده:
بعـد از رحلـت پیامبـر(ص) گروهـی از انصـار در سـقیفه گـرد آمدنـد و از رهبـری جامعـه و
تعییـن جانشـین پیامبـر(ص) سـخن گفتنـد کـه بـه نظـر میرسـد طرح چنین سـخنانی از سـوی
انصـار در آن سـاعات، واکنشـی در مقابلـه بـا برخـی اقدامـات مهاجـران بـود. چـرا کـه آنـان بـا
قرائنـی پـی بـرده بودنـد کـه گروهـی از مهاجران قصد تسـلط بر قـدرت را دارنـد و انصار با تجمع
در سـقیفه قصـد پیشـگیری داشـتند. البتـه آنچـه انصـار را بـه ایـن اقـدام نسـنجیده واداشـت
تـرس همـراه بـا رقابـت بـا قریـش بـوده اسـت. اگـر چـه خدمـات انصـار در کمـک بـه اعتـای
اسـام در عصـر پیامبـر اعظـم(ص) نیـز میتوانـد از جملـه دلیـل توجـه آنـان بـه حکومـت باشـد.
همچنیـن بـا مـرور متـون تاریخـی مربـوط بـه سـقیفه بایسـتی گفـت بسـیاری از انصار شـاخص
طرفـدار امـام علـی(ع) ماننـد جابـر بـن عبـداللّه انصـاری در سـقیفه حضـور نداشـتند. هـدف
ایـن پژوهـش بررسـی جوانـب متعـدد علـل تجمـع انصـار در سـقیفه و تحلیـل آن اسـت کـه بـا
اسـتفاده از متـون تاریخـی دسـت اول و تحلیـل پژوهشهـای جدیـد انجـام شـده اسـت.
خلاصه ماشینی:
بدین سان انصار دانه ای را کاشتند که محصول آن را مهاجرین قریش درو کردند که زوایای این حادثه قابل بررسی است و سوالات متعددی در این زمینه مطرح است از جمله اینکه چه عواملی باعث تجمع انصار در سقیفه و توجه آنان در بدست گرفتن حکومت شد؟ بررسی علل تجمع انصار در سقيفه روایت اصلی منابع تاریخی ازشاهدان جریان سقیفه، خطبه خلیفه دوم در دوران خلافتش در شرح سقیفه است (سیره ابن هشام، ج 4، ص 314-318).
بنابراین آنچه انصار را به این اقدام نسنجیده واداشت ترس همراه با رقابت با قریش بوده است و از آنجا که شهر مدینه موطن اصلی آنان بود و مهاجران در واقع به آنها پناهنده شده بودند بطور طبیعی آنان برای خود نوعی اولویت در تعیین سرنوشت حکومت بر مدینه می‌دیدند لذا آنان در سقیفه جمع شدند تا برای آینده خود و مدینه چاره ای بیندیشند و هدف اصلی آنان از این اجتماع، چاره اندیشی برای خودشان بود که پس از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)چه کنیم و اگر حوادثی اتفاق افتاد چگونه عمل کنیم (عوامل نادیده گرفتن غدیر و اجتماع در سقیفه، ص 34).
) لذا آنچه انصار را به این اقدام نسنجیده واداشت ترس همراه با رقابت با قریش بوده است، همچنین از آنجا که شهر مدینه موطن اصلی آنان بود و مهاجران در واقع به آنها پناهنده شده بودند بطور طبیعی آنان برای خود نوعی اولویت در تعیین سرنوشت حکومت بر مدینه می‌دیدند لذا آنان در سقیفه جمع شدند تا برای آینده خود و مدینه چاره ای بیندیشند.
(
, 
, 
)
