چکیده:
معناشناسی روش جدیدی برای بررسی و تبیین مفاهیم واژگان و کشف معانی جدید است. در روش معناشناسی زاویه جدیدی از مطالعات مفهومی و واژگانی و شبکه معنایی ارائه می‌‌شود. پژوهش حاضر از طریق بررسی تحلیلی معناشناختی، به واکاوی معنای صبر در نهج‌البلاغه پرداخته و از طریق واژه‌های مترادف یا متقابل که در یک بستر مناسب در همنشینی با این واژه قرار دارند، معنا یا معناهای اصلی آن را مشخص کرده است. با تحلیل معناشناختی واژه صبر در نهج‌البلاغه، امری فراتر از مفهوم‌شناسی توصیفی و تعریفی ارائه و بیان شده که صبر رکن اصلی ایمان است. این مفهوم در نهج‌البلاغه مقابل مفهوم جزع قرار گرفته است. نتایج نشان داد که سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه پیرامون صبر، مشتمل بر لایه‌های حکیمانه و معناداری است که پرداختن جامع‌نگرانه و منسجم به آن، هدف پژوهش حاضر بوده و با بررسی واژه صبر از طریق همنشینی و مترادف و متقابل، ویژگی‌های متقین در قرآن و نهج‌البلاغه تبیین گردید.
Semantics is a new method to study and explain the concept behind terms and discover new meanings. In semantics, a new aspect of conceptual and lexical studies and semantic networks is presented. Using analytical analysis of semantics, the present study aims to delve deep into the meaning of the term patience in Nahj ol-Balaghah and to specify its main meaning/meanings through juxtaposing this term with other synonyms or antonyms in the context. By the semantic analysis of the term patience in Nahj ol-Balaghahmore than a descriptive and definitional concept is presented and it is mentioned that patience is the main pillar of faith. This concept in Nahj ol-Balaghah is put against the concept of (Jaza') impatience. The results showed that the words of Imam 'Ali (AS) about patience in Nahj ol-Balaghah consist of wise and meaningful layers. The main purpose of the present study is to deal with a comprehensive and integrative outlook on this issue and it seeks to explain the features of pious people in the Qur'an and Nahj ol-Balaghah by analyzing the term patience as well as its collocations, synonyms, and antonyms.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر از طريق بررسي تحليلي معناشناختي، به واکاوي معناي صبر در نهج البلاغه پرداخته و از طريق واژه هاي مترادف يا متقابل که در يک بستر مناسب در همنشيني با اين واژه قرار دارند، معنا يا معناهاي اصلي آن را مشخص کرده است .
نتايج نشان داد که سخنان امام علي(ع ) در نهج البلاغه پيرامون صبر، مشتمل بر لايه هاي حکيمانه و معناداري است که پرداختن جامع نگرانه و منسجم به آن ، هدف پژوهش حاضر بوده و با بررسي واژه صبر از طريق همنشيني و مترادف و متقابل ، ويژگيهاي متقين در قرآن و نهج البلاغه تبيين گرديد.
جنبه نوآوري اين پژوهش نسبت به پژوهش هاي ديگر از جهت جمع آوري سخنان امام علي(ع ) در باب صبر و براساس روش معناشناسي است ، که تاکنون پژوهشي که واژه هاي همنشين و مترادف و متقابل صبر را مورد بررسي و کنکاش قرار داده باشد و صبر را از ديدگاه نهج البلاغه بررسي کرده باشد، يافت نشد.
جايگاه صبر در روايات به گونه اي است که در سخن امام علي(ع ) نقش صبر در کارها همانند نقش سر در بدن است (نهج البلاغه ، حکمت ۸۲)؛ يا در روايت ديگر بيان شده است ، که اگر کاري با صبر همراه نباشد، آن کار تباه شده به حساب ميآيد (کليني، ۱۳۶۵، ج ۲، ص ۹۰).
تحليل متني معناي صبر با توجه به سخن امام امام در اين بافت معنايي، صبر را به شوق ، شفق ، زهد و انتظار معنا کرده و از بابي ديگر به شجاعت اشاره نموده و تشبيهي نيز براي صبر بيان کرده است ، که رکن اصلي ايمان بودن را نشان ميدهد.
(
, 
, 
)
