چکیده:
زمینه و هدف: این پژوهش باهدف بررسی دیدگاه خردگرایی با تکیه بر اصول عقلی و منطقی در اندیشه، رفتار و گفتار، بهمنظور تدوین الگویی برای دانشجویان رشته فلسفه تعلیم و تربیت انجام شد.روش: پژوهش حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی، ازنظر نوع توصیفی- تحلیلی و روش آن روش تحلیل محتوای کیفی بود. ابزار پژوهش حاضر جهت جمعآوری دادههای لازم برای پاسخگویی به فرضیات تحقیق مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جهت تجزیهوتحلیل داده ها از دادههای کیفی گردآوریشده از فرایند اجرای مصاحبههای نیمه ساختارمند با افراد نمونه کدگذاری باز انجام شد. درنتیجه اجرای فرایند کدگذاری باز از رویدادههای کیفی گردآوریشده ابتدا به استخراج تعداد زیادی ویژگی و مفهوم منجر شد؛ سپس با بررسیهای مجدد و بازنگریهای انجامشده و بر اساس مشابهتها و اشتراکات مفهومی، این مفاهیم و ویژگیهای تقلیل یافته و دستهبندی شد. با مرور مبانی نظری و دیدگاه صاحبنظران سه پدیده محوری (اندیشه، رفتار و گفتار) در تدوین الگو برای دانشجویان رشته فلسفه تعلیم و تربیت از منظر خردگرایی با تکیهبر اصول عقلی و منطقی است حاصل شده است.یافته ها و نتیجهگیری : مطالعات و یافتهها نشان دادند که کدهای حاصل از کدگذاری باز مشتمل بر 210 کد بود؛ این الگو دارای پنج شاخص اهداف، شیوهها، چالش و خلأها، عناصر و پیامدها بود، در قدم بعدی با استفاده از تقلیل دادهها به موارد مشترک از سه پدیده محوری و پنج شاخص؛ در بخش محوری اندیشه و هر شاخص (5 بعد)؛ در بخش محوری رفتار هر شاخص (6 بعد) و در پدیده محوری گفتار و هر شاخص (6 بعد) شناسایی شدند.
خلاصه ماشینی:
نظر به اينکه بنيان نگرش خردگرايي بر استقلال دانش نظري از دانش عملي و تقدم بر آن بنا شده است و رکن اساسي تعليم و تربيت را انتقال گزاره هاي شناختي به فراگيران قرار داده و خردگرايي در عرصه تعليم و تربيت از همان ابتدا، دانش نظري را به عنوان مهم ترين بخش و رکن نظام تعليم و تربيت مي شمارد، اين برداشت از تعليم و تربيت بر جايگاه دانش و اکتساب آن به خاطر خود دانش تأکيد ورزيده و به واسطۀ قائل بودن ارزش ذاتي و دروني براي دانش ، محيط دانشگاه را محلي براي رشد قواي ذهني و رشد قوة نقد و قضاوت عقلاني مي بيند، پس همان گونه که از نام خردگرايي نيز برمي آيد، اهتمام به گنجاندن رشته هاي درسي همچون فلسفۀ تعليم و تربيت که با استدلال هاي عقلاني تجريدي سروکار دارد، در بطن اين نوع از برنامه ريزي خردگرايانه در دروس دانشگاهي ضرورت دارد (عباسي ، ملکي و بهشتي ،١٠٧:١٣٩٨).
بر اين اساس ، پژوهش حاضر با هدف بررسي فلسفه از ديدگاه خردگرايي ، يا عقل گرايي ، با تکيه بر اصول عقلي و منطقي در انديشه ، رفتار و گفتار به منظور تدوين الگويي براي دانشجويان رشتۀ فلسفۀ تعليم و تربيت ضرورت پيدا مي کند.