چکیده:
اتحاد و انسجام اسلامی و بهعبارتی تقریب و وحدت اسلامی یکی از مهمترین آموزههای دین مبین اسلام است. پیامبر اسلام(ص) با ندای توحید توانست عدم یکپارچگی اعراب را تبدیل به وحدت رویه و اتحاد اسلامی کند تا آنجا که در قرون بعد پایههای تمدن اسلامی گذاشته شد. تقریب بهمعنای نزدیکشدن پیروان مذاهب اسلامی جهت آشنایی با اصول و معتقدات یکدیگر بهمنظور زدودن اختلافات است و وحدت اشتراک مسلمانان در منافع و رعایتکردن اصول عدالت و انصاف در حق یکدیگر میباشد. اگر اتحاد مسلمانان باتوجهبه اهداف و آرمانهای قرآن و سنت نبوی و سیرة بزرگان دین نگریسته شود، مسئله یک مسئلة «راهبردی» خواهد بود و با عنوان تقریب از آن یاد میشود. از سوی دیگر در موضوع اتحاد مسلمانان، مسئلة دشمن مشترک مطرح است و مطرح شدن این دشمن مشترک علیه یکپارچگی مسلمانان میتواند «راهکاری» برای مقابله با سیاستهای ایجاد تفرقه از سوی دشمنان باشد که در این صورت مسئلة تقریب و وحدت راهکار به خود میگیرد و از آن با عنوان وحدت اسلامی یاد میشود. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفیتحلیلی و با طرح این سوال که راه مقابله با گفتمان رقیب اتحاد اسلامی در درجة نخست تقریب است یا وحدت، به بررسی ابعاد مختلف آن میپردازد. با بررسی یافتهها دستاورد پژوهش حاضر آن است که راه مقابله با گفتمان رقیب وحدت، در وهلة نخست تقریب اسلامی با مسئله محوربودن راهبردی آن و سپس وحدت اسلامی است.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر در موضوع اتحاد مسلمانان، مسئلة دشمن مشترک مطرح است و مطرح شدن این دشمن مشترک علیه یکپارچگی مسلمانان میتواند «راهکاری» برای مقابله با سیاستهای ایجاد تفرقه از سوی دشمنان باشد که در این صورت مسئلة تقریب و وحدت راهکار به خود میگیرد و از آن با عنوان وحدت اسلامی یاد میشود.
پژوهش حاضر با رویکردی توصیفیتحلیلی و با طرح این سؤال که راه مقابله با گفتمان رقیب اتحاد اسلامی در درجة نخست تقریب است یا وحدت، به بررسی ابعاد مختلف آن میپردازد.
حال اگر علمای جهان اسلام ورای تعصبات مذهبی و قومی در کنار یکدیگر به حلوفصل این منازعات خاتمه بخشند و در عرصة عمل یک عقبة فرماندهی قوی جهت عملیاتی شدن مصوبات دانشمندان اسلامی تشکیل و تمام شعارها در میدان عمل اجرایی گردد، گفتمان رقیب تقریب و وحدت نیروِّٰ و توان لازم جهت عرضاندام و دسیسهچینی را پیدا نمیکنند.
راهکار در لغت بهمعنای شیوه و روش انجام دادن کاری میباشد (انوری، 1381: 4/ 3572) تقریب اصل یا فرع وحدت باتوجهبه تعاریف مفاهیم فوق و تمییز قائل شدن بین تقریب مذاهب اسلامی با وحدت اسلامی، مقابله با گفتمانهای مخالف، دال مرکزی در گفتمان اتحاد اسلامی، توحید، قرآن و شخص پیامبر گرامی اسلام است.
از سوی دیگر در موضوع اتحاد مسلمانان، مسئلة دشمن مشترک مطرح است و مطرح شدن این دشمن مشترک علیه یکپارچگی مسلمانان میتواند «راهکاری» برای مقابله با سیاستهای ایجاد تفرقه از سوی دشمنان باشد که در این صورت مسئلة تقریب و وحدت راهکار به خود میگیرد و از آن با عنوان وحدت اسلامی یاد میشود (شاکر سلماسی، 1397: 29).