چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی مولفههای روانشناختی طمانینه براساس آیات و روایات و ساخت پرسشنامه اولیه آن انجام شد. برای مطالعه آیات و روایات از روش «تحلیل محتوا» و برای ارزیابی روایی و پایایی پرسشنامه، از روش «پیمایشی» استفاده گردید. پس از استخراج مولفههای طمانینه، گویههای متناسب طراحی و هماهنگ با نظر کارشناسان، پرسشنامه ساخته شد. نمونهای 74 نفری از طلاب همدان با روش «نمونه در دسترس» انتخاب گردید. پس از تجزیه و تحلیل یافتهها با روشهای آماری، نتایج ذیل به دست آمد: 1) از نظر کارشناسان خبره دین و روانشناسی، روایی محتوایی (CVI) 12 تا از مولفهها بالاتر از 6/ 0 و تنها یک مولفه پایین(5/0) بود و گویههایی که CVI آنها بالاتر از 6/0 بود در پرسشنامه قرار گرفت. 2) همه مولفهها، بجز «تمایل به پذیرش حقیقت» با کل پرسشنامه همبستگی معناداری داشت که نشاندهنده روایی سازه بود. 3) پایایی پرسشنامه پس از بررسی همسانی درونی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ در سطح 881/0 به دست آمد. 4) همسانی درونی براساس ضریب دو نیمهسازی گاتمن و اسپیرمن براون برابر با 831/0 و همبستگی دونیمه آزمون 711/0 به دست آمد. بنابراین پرسشنامه از پایایی و روایی مناسبی برخوردار است.
This research was conducted with the aim of investigating the psychological components of tranquility based on verses and narrations and developing an initial scale. Content analysis method was used to study the verses and narrations and survey method was used to evaluate the validity and reliability of the scale. After extracting the components of tranquility, appropriate items were designed and the scale was developed based on experts’ opinions. A sample of 74 seminary students in Hamadan was selected using the convenience sampling method. The following results were obtained after analyzing the findings through statistical methods: 1) According to the experts in religion and psychology, the content validity (CVI) of 12 of the components is higher than 0.6 and only one component had a low CVI (0.5). The items whose CVI was higher than 0.6 were included in the scale. 2) All components, except "tendency to accept the truth" had a significant correlation with the whole scale, which indicated the validity of the construct. 3) The reliability of the scale was obtained after examining the internal consistency of the scale through Cronbach's alpha coefficient at the level of 0.881. 4) Internal consistency was obtained based on Guttman and Spearman-Brown's split-half coefficient ( 0.831) and correlation of the two halves of the test was 0.711. Therefore, the scale has good reliability and validity.
خلاصه ماشینی:
com دريافت: 12/12/1397 ـ پذيرش: 25/04/1398 چکيده اين پژوهش با هدف بررسي مؤلفههاي روانشناختي طمأنينه براساس آيات و روايات و ساخت پرسشنامه اوليه آن انجام شد.
آنچه از مجموع قول لغويان بهدست ميآيد اين است که «طمأنينه» آرامش بعد از اضطراب است که معناي «انس و استقرار و تواضع» دارد و به همراه «سکينه، وقار، وداعه، امن، قرار، ثبات و راحه» خانواده معنايي تشکيل ميدهند.
به لحاظ جمعآوري و تجزيه و تحليل دادهها، روش اين پژوهش از يک سو «تحليل مفهومي ـ محتوايي» در گزارههاي ديني (اجتهاد دانش ديني) است (عليپور و حسني، 1390) و از سوي ديگر براي بررسي پايايي و روايي مؤلفههاي مفهومي و پرسشنامه اوليه طمأنينه مبتني بر روش «پيمايشي» است.
روش تجزيه و تحليل دادهها بهسبب اهميت و نو بودن موضوع و نياز به تحليل مبنايي اين سازه، با بررسي آيات، روايات و تفاسير موجود، آموزههاي اسلام درباره «طمأنينه» و مؤلفههاي آن با دقت تجزيه و تحليل شد و بهصورت جامع ملاحظه و خانواده قرآني و حديثي تشکيل و سپس با استفاده از روشهاي تفسيري و اجتهادي بررسي، تحليل و پردازش گردید که نتيجه آن استخراج مؤلفههاي مفهوم است.
3. واژه «طمن» که حروف اصلي «طمأنينه» است به همراه مشتقات آن در نرمافزارهاي جامع الاحاديث نور و جامع التفاسير نور بهصورت پيشرفته جستوجو گردید و کتابهای روايي همانند ميزان الحکمه (محمدی ريشهري، 1383) نيز بررسي شد و آيات و روايات دربردارنده اين ماده و مشتقات آن استخراج گرديد.
4) براي بررسي روايي سازه پرسشنامه از روش همساني و همبستگي دروني مؤلفهها با کل آزمون استفاده شده است.