چکیده:
بیان مسیله: با به کارگیری نشانه شناسی به عنوان پارادایم نظری پسامدرنیسم در فرایند خلق اثر، معنا اهمیت یافت، موردی که در تحقیقات پیشین در نظر گرفته نشده بود. از نکات قابل بررسی در معماری معاصر ایران کم توجهی به وجوه معناشناختی در فرایند طراحی است که نادیده گرفتن این مهم موجب تضعیف ابعاد هویتی می شود. «ژیل دلوز» با استمداد از نشانه شناسی پیرس به بیان روند شکل گیری محیط واقعی در سینما پرداخته است. وی قبل از تحقق محیط واقعی، جهان اولیه ای (پس زمینه) را ترسیم و برای آن دو مولفه قدرت و کیفیت را تبیین می کند. وی شکل گیری محیط واقعی را نوعی فعلیت می پندارد که حاصل کنش یک چیز با چیز دیگر است. این مفاهیم در معماری به معنای الهام گرفتن طراح در ایده یابی از مولفه های پس زمینه مفاهیم و ویژگی های معماری سنتی و سپس انتخاب از میان لایه های آن و در نهایت خلق اثر است. در پژوهش با توجه به اندیشه های دلوز و مراجعه به نظرات پنج نفر از طراحان حرفه ای معاصر ایران، به ارزیابی فرایند شکل گیری آثارشان و نحوه انتخاب از میان لایه های متن معماری و در نهایت تعیین نوع فرم دلوزی پرداخته شده است.هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شیوه های طراحی معماران حرفه ای ایران، شناسایی مولفه های پس زمینه تاثیرگذار بر آن و شناخت نحوه بهره گیری از لایه های متن معماری در خلق اثر است.روش پژوهش: در این پژوهش کیفی، گردآوری اطلاعات از طریق توصیفی-تحلیلی و مطالعه مدارک مربوط به فرایند طراحی معماران، تجزیه و تحلیل داده ها از روش «تحلیل محتوا» با رویکرد «نشانه شناسی لایه ای» صورت گرفته است.نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که معماران حرفه ای ایران در ایده پردازی از مفاهیم و ویژگی های معماری گذشته، الهام و سپس با بیانی نو از لایه های مختلف معماری به ویژه لایه تاویلی و زیباشناختی، درک عمیق تر و متکثری از معنا را بیان و مفاهیم گذشته را در معماری امروز بازتاب می کند.
خلاصه ماشینی:
در پژوهش با توجه به انديشههاي دلوز و مراجعه به نظرات پنج نفر از طراحان حرفهاي معاصر ايران، به ارزيابي فرایند شكلگيري آثارشان و نحوۀ انتخاب از ميان لايههاي متن معماري و در نهايت تعيين نوع فرم دلوزي پرداخته شده است.
بر این اساس ابتدا به بیان سامانهای منسجم از مفاهیمی که فرم در دوران مدرن و پسامدرن بدان دلالت دارد؛ سپس مبنایی نظری که تعابیر جدید از فرم برخاسته از نشانهشناسی دلوز در سینما را ممکن میسازد، ضرورتی است که محوریت بحث پژوهش پیش روی را شامل میشود.
در تبیین مفهوم محیط تعیین یافته (فرم)، دلوز در کتاب سینما یک (تصویر_ حرکت) از نشانهشناسی پیرس در ساختار فلسفۀ سینمایاش استفاده کرده و مقولات پیرس را با دورههای مختلف سینمای کلاسیک مرتبط و در تشریح آن سه نوع «تصویر_حرکت» (فرم) را توصیف کرد و سعی کرد نشانهشناسی را به سمت فلسفه بکشاند(Deleuze, 2003).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) چارچوب نظری تحقیق در ادامه به حوزههای نظری نشانهشناسیلایهای متن معماری، جهان اولیه دلوز (پسزمینه)، محیط تعیینیافته دلوز (فرم) در سینما و شناسایی نظام نشانهای (انواع دلالت) دخیل در شکلگیری آنها سپس مطابقت آن در حوزۀ معماری پرداخته میشود تا بتوان در انتها به چارچوبی نظری دست یافت که بتواند زمینۀ تجربۀ عملی مدل بررسی فرایند طراحی معماری شود.
در بخش دیگر پیشینۀ تحقیق که مربوط به فرایند طراحی معماری معاصر ایران است، هیچ یک از تحقیقها انجام شده با تبیینی که تحقیق حاضر از پسزمینه و مؤلفههای شکلدهنده آن در نظر دلوز و سپس نحوۀ بهکارگیری رمزگان معماری، فرامعماری و نحوۀ استفاده از انواع دلالت در تشکیل انواع فرم دلوزی مؤثر هستند، با این تفصیل انجام نشده است.