چکیده:
با توجه به تراکم جمعیت درتهران به عنوان پایتخت کشور،حساسیت کاربری بیمارستان ونقش تاثیر گذار آن درتامین سلامت فردو جامعه،شناسایی مکانهای مناسب جهت احداث بیمارستان،امری مهم و ضروری دربرنامه ریزی وطراحی شهری محسوب می-شود.منطقه 4 تهران به عنوان یکی ازپرجمعیت ترین،وسیع ترین،مهاجر پذیرترین وپرساخت و سازترین مناطق تهران شناخته شده است.هدف ازاین تحقیق انتخاب مکان مناسب برای ایجادمراکزبیمارستانی وبررسی توزیع بهینه بیمارستانها درسطح منطقه 4 تهران بااستفاده ازروشها، الگوهای نوین و باتوجه به معیارهای موثردرمکانیابی مراکزدرمانی میباشد.در این پژوهش ابتدابااستفاده ازروش توصیفی- تحلیلی به جمع آوری اطلاعات پرداخته وشاخص های موثر در مکانیابی مراکزبیمارستانی استخراج گردیده است.سپس بااستفاده ازروشANPبه بررسی هدف،معیارهاوزیرمعیارهاودرنهایت به تجزیه و تحلیل لایهها پرداخته شد. در ادامه با استفاده از نرم افزار ARC GIS و مدل همپوشانی مراکز مناسب جهت احداث بیمارستان تعیین گردید. از میان مکانهای استخراج شده از نرم افزار GIS، مناسب ترین مکان جهت احداث بیمارستان با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری(ICA) و پیاده سازی این الگوریتم در نرم افزار MATLAB، تعیین شد. در ادامه بااستفاده از روش کیوگزاره های مرتبط بامطلوبیت مکان نهایی استخراج شد.همچنین باپرسش ازمتخصصین در رابطه باگزارههای مرتبط بامطلوبیت مکان برگزیده، 13 گزاره استخراج گردید و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی درنرم افزار spss، به 5 نگرش دسته بندی و گروه بندی گردیدند. به طوری که 53.84% از مشارکت کنندگان در دیدگاه گروه1، 15.38% در دیدگاه گروه 2، 15.38% در دیدگاه گروه 3، 7.69% دردیدگاه گروه 4 و 7.69%در دیدگاه گروه 5 جای گرفته اند.دیدگاه اول مطلوبیت فاصله ازفرودگاهها،ورزشگاهها،فضای سبز،دکلهای مخابراتی،رادیویی،تلوزیونی،پمپ بنزین ومراکز مشابه،کلانتری های پلیس و نیروی انتظامی،دیدگاه دوم مطلوبیت فاصله ازسایرمراکز بهداشتی درمانی وبیمارستانها وهمچنین فضاهای آموزشی،دیدگاه سوم مطلوبیت ازنظر فاصله ازمراکز صنعتی ومنابع آلودگی،دیدگاه چهارم مطلوبیت فاصله ازمراکز نظامی وپایانه های اتوبوس وغیره ودیدگاه پنجم مطلوبیت فاصله ازراههای ارتباطی اصلی ومراکزپرتراکم جمعیتی را شامل میشود.نگرش یک بیشترین مقدار ویژه ونگرش پنج کمترین مقدارویژه را دربرمی گیرند.
Considering the population density in Tehran as the capital of the country, the sensitivity of hospital use and its effective role in ensuring the health of the individual and society, identifying suitable places to build a hospital is an important and necessary thing in urban planning and design. District 4 of Tehran is known as one of the most populous, extensive, immigrant and most construction areas in Tehran. The purpose of this study is to select a suitable location for the establishment of hospital centers and to investigate the optimal distribution of hospitals in District 4 of Tehran using new methods, models and according to the effective criteria in locating medical centers. In this research, first, descriptive-analytical method was used to collect information and effective indicators in locating hospital centers were extracted. Then, using ANP method, the purpose, criteria and sub-criteria were examined and finally the layers were analyzed. Then, using ARC GIS software and the overlap model, suitable centers for the construction of the hospital were determined. Among the locations extracted from GIS software, the most suitable location for the construction of the hospital was determined using the colonial competition algorithm (ICA) and the implementation of this algorithm in MATLAB software. Then, using the Q method, statements related to the desirability of the final location were extracted. Also, by asking experts about the propositions related to the desirability of the chosen location, 13 propositions were extracted and categorized into 5 attitudes using exploratory factor analysis in SPSS software