چکیده:
در این پژوهش، جوانب مختلف طنز و نقیضه و انواع آن در کلیّات آثار یکی از مشهورترین نقیضهپردازان ادبیات فارسی یعنی بسحق اطعمه شیرازی با روش توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه ای به طور کامل بررسی، و به همین منظور از نظریات منتقدانی مثل باختین، جوزف شبیلی، هدر دوبرو، آرتور پلارد، استفاده شد. یافته ها نشان میدهد که نقیضههای بسحق، صرفا مطایبه آمیز نیست؛ بلکه کارکردهای گوناگونی دارد؛ از جمله انتقاد از موضوعات شعری و اسلوب ادبی کهنه حاکم بر عصر خود با آشنایی زدایی و نقض غرض آنها؛ اعتراض به وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم با این شگرد اغراق گونه که به وسیلۀ آن توانسته است، مضمون همه قوالب گذشته از حماسه تا تغزل را حول خوراک و غذا قرار بدهد. کلیات دیوان او آمیزه ای از انواع طنز و نقیضه مثل طنز منیپوسی، تمثیلی، کمدی طنزآمیز، نقیضه تضمینی، حماسه مضحک همراه با آیرونی و خنده کارناوالی است.
In this research, different aspects of humor and contradictions and their types, in all the works of one of the most famous contradictors of Persian literature; That is, according to Atameh Shirazi, it was thoroughly studied by descriptive-analytical method and library resources, and for this purpose, from the theories of critics; Like Bakhtin, Joseph Shabili, Heather Dobrev, Arthur Pollard, were used. The findings show that legitimate contradictions are not merely comparative; Rather, they have various functions; Criticism of the poetic themes and ancient literary style of their time, by de-familiarization and violation of their purpose and protesting the economic and social situation of the people with this exaggerated trick that the theme of all past forms, from epic to lyric about food and food The generalities of his divan are a mixture of all kinds of humor and contradictions; Like Manipusi satire, allegory, satirical comedy, guaranteed contradiction, ridiculous epic, with irony and carnival laughter.
خلاصه ماشینی:
يافته ها نشان ميدهد که نقيضه هاي بسحق ، صرفاً ٩ مطايبه آميز نيست ؛ بلکه کارکردهاي گوناگوني دارد؛ از جمله انتقاد از موضوعات شعري و اسلوب ادبي کهنۀ حاکم بر عصر خود با آشنايي زدايي و نقض غرض آنها؛ اعتراض به وضعيت اقتصادي و اجتماعي مردم با اين شگرد اغراق گونه که به وسيلۀ آن توانسته است ، مضمون همۀ قوالب گذشته از حماسه تا تغزل را حول خوراک و غذا قرار بدهد.
نصرالله پورجوادي در مقاله «بسحق اطعمه را بهتر بشناسيم » و سيد محمد حسين حکيم نيز در مقالۀ «دو ديوان در وصف طعام از شيراز» (١٣٩٨)، هيچ کدام جوانب طنز و نقيضه هاي بسحق را بررسي نکرده ، و تنها به شرح حال و بررسي نام و لقب و تاريخ وفات بسحق پرداخته اند و در اين زمينه هم اختلاف نظرهايي دارند که در مقدمه به آن اشاره شد و چون هدف اين پژوهش شرح حال و زندگينامه نويسي نبوده است دربارٔە آن مطلبي مطرح نميشود.