چکیده:
زمینه و هدف : سبک شناسی لایه ای نشان دهندة عمق معانی شعری از دریچه های ظاهری و درونی شعری، با توجه به زمینۀ فکری شاعر است . در این مقاله با سبک شناسی لایه ای غزلهای سه شاعر قرن هفتم «سعدی، مجد همگر و امامی هروی» پنج لایۀ آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفته است . روش مطالعه : پژوهش حاضر به شیوة توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته و بمنظور طبیعی بودن نتایج ، غزلهای بررسیشده بشکل تصادفی گزینش شده است . یافته ها: نگرش سعدی به عشق ، بعنوان امری هستیشناسانه ، سبب توسیع این مفهوم در سلوک فردی (مفهوم عشق در سبک عراقی) سلوک اجتماعی (توجه به ابعاد اجتماعی فضایل و رذایل ) و سلوک هستی بسوی خیر است . نگرش مجدالدین همگر نگرشی صرفا فردی دربارة عشق است و تغزلی بودن مبنای لایه های دیگر شعری اوست . نزد امامی هروی اندیشه های عرفانی و تصوف اصل هستند و لایه های دیگر شعری مبتنی بر بیان اندیشه های عرفانی است . نتیجه گیری: لایۀ ایدئولوژیک در نگرش این شاعران سبب تاثیر در چهار لایۀ دیگر شعری آنها شده است . همچنین وجود اشتراکات فراوان در سطوح مختلف کلام ، ویژگیهای منحصربفرد، هنجارگریزیهای هنری و مشخصه های سبک ساز سخن این سه شاعر مطرح شده است .
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Stylistics is a layer that indicates the depth of poetic meanings from the external and internal perspectives of poetry, according to the poet's intellectual background. In this article, with the stylistic layer of the sonnets of the three seventh century poets "Saadi, Majd Hamgar and Emami Heravi", the five phonetic, lexical, syntactic, rhetorical and ideological layers have been evaluated.
METHODOLOGY: The present study was conducted in a descriptive-analytical manner and in order for the results to be natural, the studied sonnets were randomly selected.
FINDINGS: Saadi's attitude towards love, as an ontological matter, causes the development of this concept in individual behavior (the concept of love in the Iraqi style), social behavior (attention to the social dimensions of virtues and vices) and the behavior of existence towards good. Magdaldin Hamgar's attitude is a purely individual one about love, and lyricalness is the basis of other layers of his poetry. According to Imami Heravi, mystical thoughts and Sufism are the principle and other layers of poetry are based on the expression of mystical thoughts.
CONCLUSION: The ideological layer in the attitude of these poets has influenced the other four layers of their poetry. Also, there are many commonalities in different levels of speech, unique features, artistic aberrations and stylistic characteristics of these three poets.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله با سبک شناسي لايه اي غزلهاي سه شاعر قرن هفتم «سعدي، مجد همگر و امامي هروي» پنج لايۀ آوايي، واژگاني، نحوي، بلاغي و ايدئولوژيک مورد ارزيابي قرار گرفته است .
تمرکز مجد همگر در برجسته سازي موسيقي دروني يا معنوي شعر بواسطۀ صنايع مختلف بديعي، گاه منجر به پديد آمدن التزام ميشود که خود صنعت لفظي ديگري است ؛ بدان صورت که بعضاً کلمه اي را در همۀ ابيات ممکن است تکرار کرده باشد (همان : ٤٢٠).
بخش ديگري از واژگان ديوان امامي هروي به حيطۀ مدح مربوط هستند؛ کاربرد ابيات مدحي در ميان غزلهاي سبک عراقي امري است متداول ؛ شاعر به فراخور فضاي پيش ِروي خود و بمنظور جلب عنايت حاکم وقت ، گاه بيت يا ابياتي را به مدح نيز اختصاص ميدهد و اين شيوه اي معمول و طريقي مرسوم است .
بعبارت ديگر در غزلهايي که معشوق را مخاطب قرار ميدهد و کشاکشهاي عاشقانۀ ميان خود و او را بيان ميکند (اين ابيات گاه وقوعي يا حتي سرآغازي براي سرايش غزل واسوختي هستند که در دوره هاي بعد اوج ميگيرد).