چکیده:
نوشتار پیش رو بر آن است تا با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع شفاهی
و مکتوب به شناسایی، بررسی و تحلیل ترانه های نوروزی از جمله چهارشنبه سوری، نوروزخـوانی
و حاجی فیروز بپردازد.
تداوم فرهنگ نوروزی در منطقۀ مورد پژوهش باعث ماندگاری این اشعار در بـین مـردم شـده
است اما با توجه به رواج و تاثیر فارسی معیار و لهجۀ مرکز که از رسانه ها شنیده می شود باید شاهد
کم رنگ شدن و در نهایت از بین رفتن این گونه سروده های بومی باشیم بنابراین ضبط و حفـظ ایـن
گونه اشعار ضروری به نظر می رسد. ترانه های نوروزی این خطه یکی از ساده ترین اشـکال ادبیـات
غیررسمی است که پیوندی تنگاتنگ با زیست بوم فرهنگی کاربران آن سـروده هـا دارد. مضـامین و
ساخت واحد این ترانه ها، نشانه ای از حضور و نفوذ اشعار نوروزی دیگر مناطق ایـران فرهنگـی در
ترانه های نوروزی شاهرود می باشد.
خلاصه ماشینی:
در منطقۀ مورد پژوهش ، مي توان بـه مراسـم چهارشـنبه سـوري، نوروزخواني و حاجي فيروز از جمله مراسم ديرپاي استقبال از نوروز و بهار اشـاره کـرد که همراه با موسيقي اجرا شده و در گذر زمان و بنا بـر مقتضـيات جغرافيـايي و شـرايط اقليمي تغييراتي در آن پديد آمده است .
سيمين : سومين علـي شـير خـدا قنبـر غلامـت نوروزخوان : امـــام نهمـــين آقـــام تقـــي را تقي و هم نقي، هم عسـگري را امــام نــه و ده را بنــده باشــم غلامي مي کـنم تـا زنـده باشـم امــام دهمــين گوينــده ايــم مــا سلامش مي کنيم تا زنده ايـم مـا امــام يــازدهم عســکر امــام شـفاعت مـي کنـد خلـق تمـام تمام خواندم دوازده تن امـام را محمد مهدي صـاحب زمـان را نوروزخوانان : بهــار لالـــه زار آمــد مبـــارک بهــار لالـــه زار آمــد مبـــارک علـي بـا ذوالفقـار آمـد مبـارک نوروز خوان : اگر گويي اصول ديـن ز چنـد همين گويم اصول دين ز نجـه ز توحيد، هم خداي حق تعـالي بود بي مثل و بـي ماننـد و همتـا که عدل در جاي خود خالي باشد به ظلم هيچکس راضـي نباشـد که سيم ١ بي بوت که عيان اسـت محمـد خـاتم يغمبـران اسـت کـه چـارم بـر امامـت شـمايا٢ که بعـد از حضـرت يغبـر مـ معاد آمد که نجم بـرگ ميـزان ز نو ما زنده مي گرديم به دوران يکي در قبر نگردد روز محشـر کـه فريـادت رسـد موسـي بـن جعفــــــــــــــــــــــــر ١.
جمع بندي چهارشنبه سوري ، نوروزخواني و حاجي فيروز از جشن هـاي خاصـي اسـت کـه در استقبال از نوروز و بهار به صورت نمادين همراه با موسيقي اجـرا مـي شـود.