چکیده:
چکیدهنقالی یکی از جلوههای مهم و اصیل در نمایشهای سنتی ایران است، که بر پایه سنت قصهخوانی، روایتگری، همراه با اصول و فنون و برخوردار از یک نوع آگاهی دقیق و تسلط بر قواعد و آموختهها در جهت بهترین ارتباط با مخاطب است. نقالی از دیدگاه متخصصان تاریخ نمایش جهان یکی از سه عامل (آیین، تقلید، نقل) عمده و پیدایش خاستگاه تئاتر است.نقالان افرادی بودند که به نقل یک قصه و روایت یک واقعه به شعر و نثر در برابر جمع به منظور سرگرم کردن و برانگیختن هیجانات و عواطف آنها به وسیله حالات، بیان مناسب و حرکات نمایشی که بیننده هر لحظه او را به جای قهرمان داستان ببیند، میپرداختند. آنها سعی میکردند به تنهایی بتوانند نقش همه شخصیتهایی را که نقل میکنند، بازی کنند.نقالی در هنرهای نمایشی ایران بر پایة درونمایه و شکل اجرا به سهگونه نقل داستانهای شاهنامه، نقل قصهها و افسانههای تاریخی و نقل وقایع دینی تقسیم میشود.تاریخ نقالی در ایران به قبل از اسلام میرسد. نقالان (گوسانها) افرادی بودند که با ساز، داستانهای حماسی و تاریخی را نقل میکردند. این سنت در ایران نیز رواج یافته و به مناقبخوانی، فضایلخوانی، سخنوری، روضهخوانی و پردهخوانی تبدیل شده است که این مقاله به بررسی آنها میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"محمدجعفر محجوب در مورد قدیمیترین سند درباره داستانسرایی و نقالی در مقاله آموزشی «قصهخوانی و طومارهای نقالی» در مجله سینما تئاتر شماره ششم سال 1374، گفتههای «ابنندیم» در «الفهرست» را از زبان «محمدابناسحاق» بیان میکند که: «نخستین کسانی که افسانهها را تصنیف کردند و آن را به صورت کتاب درآوردند و در خزانههای خود نگاه داشتند در زمان فرس اول بودند.
----------------------------------- فهرست منابع 1- باذل، میرزامحمدرفیعخان، حمله حیدری، تهران، کتابفروشی اسلامیه (بیتا) 2- بیضایی، بهرام، نمایش در ایران، چاپ دوم، انتشارات روشنگران، 1379 3- براکت، اسکار، تاریخ تئاتر جهان، ترجمة هوشنگ آزادیور، نشر نقره، جلد اول، 1363 4- راجیکرمانی، حمله حیدری، تهران، مطبعة محمدحسین طهرانی، چاپ سنگی به خط میرزاآقاکرمانی (بیتا) 5- طرازالاخبار، نسخه کتابخانه شورای اسلامی (بیتا) 6- صفا، ذبیحالله، تاریخ ادبیات ایران، ج 2، امیرکبیر، چاپ دوم، 1369 7- قزوینی، محمد، مقدمه شاهنامه منصوری، بیست مقاله، جلد دوم، امیرکبیر (بیتا) 8- غریبپور، بهروز، هنر مقدس صورتخوانی، فصلنامه هنر، ش 40، دوره جدید، 1378 9- محجوب، محمدجعفر، مقاله آموزشی قصهخوانی و طومارهای نقالی، مجله سینما تئاتر، شماره 6، سال دوم، شهریور 1374 10- محجوب، محمدجعفر، سخنوری 1 و 2 و 3، مجله سخن، ش 7 و 8، دوره نهم، سال 1337 11- معین، محمد، فرهنگ فارسی، چاپ نهم، انتشارات امیرکبیر، 1375 12- ناظرزادهکرمانی، فرهاد، حملهخوانی، فصلنامه هنر، ش 39، دوره جدید، 1378 13- واعظکشفی، ملاحسین، روضهالشهداء، به تصحیح و مقابله محمد رمضانی، تهران کلالهخاور، 1334"