چکیده:
شیخ احمد جام از جمله عارفان نامی حوزۀ خراسان بزرگ است. آثارش به دو دستۀ منثور و منظوم جای‌می‌گیرد. در این پژوهش، مباحث قلندری در آثار منثور و دیوان اشعار بررسی‌شده‌است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای انجام‌شده‌است. نتایج تحقیق نشان‌می‌دهد که بسامد موضوعات قلندری در دیوان اشعار از تنوّع بیشتری برخوردار است و شامل مواردی چون: تظاهر به فسق؛ بی‌اعتباری دین و ردّ مظاهر شریعت؛ تظاهر به آیین‌های غیراسلامی؛ تعریض به زاهدان و صوفیان؛ حضور در اماکن بدنام و بی‌اعتنایی به نام و ننگ می‌شود. در حالی که شیخ جام در آثار منثور خود تنها به مواردی چون انتقاد از صوفیان مرائی و عاریتی بودن نام‌جویی اشاره‌کرده‌است. در مجموع، تفاوت آشکار سطح ایدئولوژیک آراء شیخ جام در آثار مئنثور و دیوان اشعار، این فرضیّه را تقویّت می‌کند که این سروده‌ها منسوب به اوست.
Sheikh Ahmad-e Jaam is one of the famous mystics of Great Khorasan. He has created several books, many of which have been destroyed. What we have from him falls into the two general categories of prose books and poetry collections, which, of course, are considered by many to be poetry collections attributed to him. In this study, in order to confirm this hypothesis, the intellectual and ideological level reflected in the prose books and poetry collection with regard to the themes of Qalandariaat has been studied and explored. The reason for choosing Qalandariaat was that it has a pivotal and decisive role in reaching a convincing conclusion that the poetry collection belongs to Sheikh Jam or is attributed to him. This research has been done by descriptive-analytical method and based on library resources. The results of the research show that the frequency of Qalandari issues in the poetry collection is more diverse and includes such things as: pretending to be immoral; discrediting religion and rejecting the manifestations of Shariat; The name and the stigma are ignored. While Sheikh-e Jaam in his prose works has only mentioned such things as: criticizing the dishonest Sufis and the indebtedness of Inquisition, which are defined under the Qalandari religion. Overall, the obvious difference in the ideological level of Sheikh-e Jaam's views in the prose books and the poetry collection reinforces the hypothesis that these poems are attributed to himا
(
, 
, 
)
